Գրքեր
27 Հունվար, Եշ Սուրբ վկաներ Եվգենիոսի, Մակարիոսի, Վաղերիոսի, Կանդիտոսի ու Ակյուղասի հիշատակության օր

Եվգենիոս, Վաղերիոս, Կանդիտոս ու Ակյուղաս

Այս նահատակակից մարտիրոսները Տրապիզոնից են, որոնք Դիոկղետիանոսի և Մաքսիմինոսի հալածանքների ժամանակ ապաստանել էին քաղաքի մոտակա լեռներում: Ի վերջո ձերբակալվեցին և ատյան տարվեցին: Երբ իրենց կրոնը չուրացան, նախ բանտարկվեցին, սովի ու ծարավի տառապանքներին ենթարկվեցին, ապա գանահարության և այլ բազմաթիվ չարչարանքների, որոնց, Աստծո այս ծառաները, սիրով և համբերությամբ տոկացին: Չորսն էլ միասին, նախ կրակի փորձությամբ փորձվեցին, հետո գլխատվելով ընդունեցին նահատակության անթառամ պսակը:

 

Մակարիոս և Եվգինեոս քահանաներ

Այս անուններով երկու քահանաներ են հիշատակվում Թորգոմ Պատրիարքի «Սուրբք և Տոնք» գրքում, որոնք կարծես հիշատակվում են դեկտեմբերի 24-ին և հոկտեմբերի 19-ին: Նմանատիպ միացյալ որևէ հիշատակություն չկարողացանք գտնել մեր տոնացույցում, որտեղ որպես ճգնավոր հայտնի Մակարից, կա մեկ ուրիշ Մակար ևս, որը հիշատակվում է վերոհիշյալ Թեոդիտոնի հետ, սակայն առանց նշելու, որ նա քահանա է: Նաև մեկ այլ Եվգինեոս ունենք, որը հիշատակվում է Հիսնակիին հաջորդող երրորդ հինգշաբթի օրը, սակայն նրա քահանա լինելը նույնպես չի նշվում: Սրանով հանդերձ մեզ համար գրեթե անլուծելի է, թե վերոհիշյալ Մակարիոսն ու Եվգինեոսը ովքեր են, մանավանդ, որ հույներն ու լատինները բազում Մակարիոսներ և Եվգինեոսներ ունեն իրենց տոնացույցներում: Մակարներից մեկը, ըստ հույն տոնացույցի, հիշատակվում է Եվդոքսիոսի հետ սեպտեմբերի 6-ին: Մեր Մակարի հետ էլ է հիշատակվում այս սուրբն՝ իր մյուս ընկերների հետ, որոնք սակայն, չկան հույների կամ լատինների մոտ: Մեկ այլ Մակարիոս է հիշատակվում հույների մոտ ապրիլի 10-ին, Զենոնի հետ, որը նույնպես հիշատակվում է մեր Մակարիոսի հետ: Ուստի դժվարանում ենք հստակեցնել, թե որ Մակարիոսի մասին է խոսքը:

Հույն և լատին տոնացույցները, արդարև, ունեն Մակարիոս և Եվգինեոս քահանաներ, որոնք միշտ միասնաբար են տոնվում; Թորգոմ Պատրիարքը սրանց է, որ նույնացնում է մեզ մոտ իրարից առանձին հիշատակվող Մակարիոսի և Եվգինեոսի հետ, որոնց քահանա լինելու հանգամանքը, ինչպես ասացինք, մեզ մոտ չի նշվում; Մեր Հայսմավուրքներում էլ, սրանք միասնաբար են հիշատակվում, Փեշտիմալջյանի հրատարակածի մեջ դեկտեմբերի 19-ին, իսկ Մարզվանցու հրատարակածի մեջ դեկտեմբերի 24-ին:

Ըստ լատին վկայաբանությունների, սրանք երկու քահանաներ են, որոնք ապրում էին Հուլիանոս ուրացող Կայսեր օրերին և որին հանդիմանած լինելու համար ծանր չարչարանքների են ենթարկվել և ապա աքսորվել են Արաբիայի կողմերը, ինչը որ ավելի հավանական է թվում, եթե նրանց կենտրոնը Անտիոքը համարենք, քան թե Մավրիտանիա աքսորված լինելը, ինչը որ հաստատում են մեր Հայսմավուրքները, ըստ սրանց, այնտեղ էլ են շարունակում իրենց քարոզչությունը և մահանում են խաղաղ մահվամբ, իսկ ըստ լատին վկայաբանության՝ 362 թ.-ին գլխատմամբ ստանում են իրենց մարտիրոսության պսակը:

 

«Համաքրիստոնեական Սուրբեր»,Շնորհք արքեպսԳալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐ» մատենաշարԵրևան1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց՝ Վաչագան սրկԴոխոլյանը

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․