Սահակ և Հովսեփ իշխաններ

Մի արաբ իշխանավորի զավակներն էին, որը Կարինում (Էրզրում) հաստված լինելու պատճառով հայուհու հետ էր ամուսնացել և իր կնոջը թույլատրել էր ոչ միայն պահել իր կրոնը, այլև զավակներին էլ մկրտել և դաստիարակել քրիստոնեական սկզբունքներով: Երբ չափահաս են դառնում Հովսեփը (Յուսուֆ) ամուսնանում է քրիստոնյայի հետ և զավակներ ունենում: Երկու եղբայրներն իրենց ապահով չզգալով արաբական տիրապետության տակ եղող Կարինում, որոշում են անցնել Բյուզանդիա և այնտեղ ազատորեն դավանել իրենց կրոնը, բայց նախքան իրենց մտահղացումը իրականացնելը տեղի արաբ իշխանի ականջին է հասնում նրանց արաբական ծագում ունենալը և վերջինս էլ իր մոտ է կանչում եղբայրներին և առաջարկում վերադառնալ հայրենական կրոնին: Մերժելուց հետո բանտարկվում են և ենթարկվում տանջանքների, բայց ուրացության համար տրված խոստումները, աղաչանքներն ու սպառնալիքները անօգուտ եղան: Մինչև իսկ նրանց լայնախոհ հայրը խորհուրդ էր տալիս կեղծ ուրանալ և ապա ազատվելով անցնել Բյուզանդիա և այնտեղ նորից դավանել Քրիստոսին: Սակայն երկու եղբայրները սիրով հանձն են առնում մահանալ, քան թե ուրանալ: Ուստի Կարինի իշխանը հրամայում է գլխատել նրանց: Բոլոր վկայաբանությունները հաստատում են, որ «Երկնքից լույս իջավ սրբերի մարմինների վրա»: Այս տեսնելով քաղաքի իշխանը մեղմանում է և արտոնում է նրանց պատվով թաղել:

«Լիակատար»-ը վկայում է, որ հետագայում մի վայելուչ մատուռ է կառուցվում սրբերի գերեզմանի վրա և նրանց բարեխոսությամբ բազմաթիվ բժշկություններ են եղել:

Իսկ Օրմանյանը, որը նաև Կարինի առաջնորդ է եղել, հաստատում է՝ ասելով. «Քաղաքի կենտրոնում իսլամների կողմից պատվվող երկու գերեզմաններ կան, որոնք, տեղացի քրիստոնյաների վկայությամբ, Հովսեփի և Սահակի գերեզմաններն են»: Նրանք նահատակվել են 808 թ.-ի հոկտեմբերի 19-ին, սակայն Հայսմավուրքներում թվագրված է հունվարի 22-ը: Երեց եղբայրը Հովսեփն է, բայց առաջինը Սահակը նահատակված լինելու համար տոնացույցը նախ նրան է նշում:

Տոնվում է Կաթողիկե եկեղեցու տոնին հաջորդող հինգշաբթի օրը:

Սկզբնաղբյուրներն են Սամվել և Կիրակոս պատմիչները:

«Հայազգի Սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐր» մատենաշար, Երևան 1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց Վաչագան սրկ. Դոխոլյանը

Սարգիս և Բագոս վկաներ

Նրանք Մաքսիմիանոսի (286-310) օրոք Հռոմեական արքունիքում բարձրաստիճան պաշտոնյաներ էին և գաղտնի քրիստոնյաներ: Հերթական կռապաշտական արարողություններից մեկի ժամանակ նրանց բացակայությունը նկատելի եղավ և երբ կայսրի մոտ տարվեցին՝ խոստովանեցին իրենց քրիստոնյա լինելը: Կայսրը նրանց կանացի զգեսներ հագցնել տվեց և այդպես ի ցույց մարդկանց քայլեցրեց, բայց նրանք ամուր մնացին իրենց հավատի մեջ: Ի վերջո նրանց ահավոր գանահարության է ենթակում, որին չդիմանալով՝ մահանում է Բագոսը, իսկ Սարգիսը բանտ է նետվում: Հաջորդ օրը Սարգսի վրայից ամբողջությամբ ջնջվել էին գանահարության հետքերը և վերքերը լիովին լավացել: Նրան «դարձի» բերելու կայսեր գործածած բոլոր սպառնալիքները և տրված բոլոր խոստումները իզուր եղան: Ներսի կողմից ցցված մեխերով կոշիկներ հագցրին և ժամերով քայլեցրին: Սարգիսն իր հավատքի մեջ անսասան մնաց և ի վերջո 300 թ.-ին, Հյուսիսային Սիրիայում գլխատվելով նահատակվեց սուրբը: Իր նահատակության քաղաքը հետագայում կոչվեց Սարգսաքաղաք՝ Սերգիոպոլիս, և շրջանի ամենամեծ ուխտատեղին դարձավ:

Մենք նրանց հիշատակում ենք Հոգեգալստյան երկրորդ հինգշաբթի օրը:

«Համաքրիստոնեական սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐր» մատենաշար, Երևան 1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց Վաչագան սրկ. Դոխոլյանը