Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Ծերը մեզ պատմեց հետևյալը. «Իմ վարդապետը սիրում էր հաճախակի գնալ անապատի խորքը և այնտեղ մնալ: Մի օր ես նրան հարցրի, թե. «Ինչո՞ւ ես այդպես փախչում անապատի խորքերը. չէ՞ որ ով մոտ է բնակվում աշխարհին, նա տեսնում է և՛ վիշտ, և՛ փորձություն, և զգուշանում է դրանցից, ուստի ավելի մեծ վարձ է ստանում Աստծուց»: Վարդապետն ինձ ասաց. «Հավատա՛ ինձ, որդյա՛կ, նույնիսկ եթե մարդ Մովսեսի չափին հասնի և գրեթե Աստծո որդի լինի՝ աշխարհից .....
Մի անգամ մկնիկն իր բնից տեսավ, որ տանտերերը թակարդ են գնել: Բակ վազելով շտապեց բոլորին զգուշացնել այդ մասին.
- Տանը թակարդ կա: Թակարդ կա տանը:
Իր ճուտիկներին փնտրող հավն ասաց.
- Ներիր, մկնի՛կ, հասկանում եմ, որ դա քեզ համար մեծ խնդիր է, բայց այն ինձ չի վերաբերում և չի անհանգստացնում:
Մկնիկը ոչխարի մոտ վազեց.
- Տանը թակարդ կա:
- Ներիր, մկնի՛կ, բայց ոչինչ անել չեմ կարող քեզ համար, միգուցե միայն աղոթել: Հանգիստ եղիր, դու իմ աղոթքներում ես:
Մկնիկը .....
Հարցրեց աբբա Մակարիոսն աբբա Արսենիոսին. «Արսենիո՛ս, ինչո՞ւ ես փախչում մեզանից»: Ծերը նրան ասաց. «Աստված գիտե, որ սիրում եմ ձեզ, սակայն չեմ կարող միաժամանակ և՛ Աստծո հետ լինել, և՛ մարդկանց: Այնտեղ` վերևում, հազարավորներն ու բյուրավորները մեկ կամք ունեն, բայց մարդիկ բազմադիմի կամքեր ստացան, ուստի չեմ կարող Աստծուց հեռանալ և լինել մարդկանց հետ»:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին .....
Մի անգամ ուսուցիչը, դասարան մտնելով, աշակերտներին հայտնեց, որ մի շատ բարդ առաջադրանք պետք է կատարեն և սկսեց բաժանել առաջադրանքով թերթիկները: Որքան մեծ էր աշակերտների զարմանքը, երբ մաքուր թերթիկի վրա միայն մի թանաքաբիծ տեսան: Ուսուցիչը հանձնարարեց մանրամասնորեն նկարագրել այն ամենն, ինչ կտեսնեն թերթիկին:
Աշակերտները երկար աշխատեցին տրված հանձնարարության վրա: Վերջում ուսուցիչը հավաքեց աշխատանքներն ու սկսեց բարձրաձայն ընթերցել: Բացարձակապես .....
Հայրերից ոմանք ասում էին, թե մինչ վախճանվելու վրա էր մենաստանի երեց հայր Իսահակը, նրա շուրջը հավաքված ծերերը լալիս էին և ասում. «Քեզանից հետո ի՞նչ անենք, հա՛յր»: Եվ նա նրանց ասաց. «Տեսե՛ք, թե ինչպես ընթացա ձեր առջևից: Եթե դուք ևս կամենում եք ընթանալ և պահել ձեր հայրերի պատվիրանները, ապա Աստված կառաքի իր շնորհները և կպահպանի այս տեղը, իսկ եթե չպահեք` այս տեղում չեք մնա: Երբ մեր հայրերը հասան վախճանի օրվան, մենք տրտմում և լաց էինք լինում, .....
Փոքրիկ աղջիկը երկու խնձոր ուներ: Մայրիկը սենյակ մտավ և մեղմ ժպիտով հարցրեց.
- Փոքրի՛կս, խնձորներիցդ մեկը մայրիկին չե՞ս տա:
Աղջիկը մի քանի վայրկյան նայեց մորը, հետո հանկարծ կծեց խնձորներից մեկը, այնուհետև արագորեն նաև մյուսը:
Կինն զգաց, թե ժպիտը ինչպես է սառում իր դեմքին և փորձեց ցույց չտալ հիասթափությունը: Նա շատ վշտացավ, որ իր սիրելի դստրիկը չցանկացավ կիսվել իր հետ:
Եվ հանկարծ աղջիկը նրան մեկնեց կծած խնձորներից մեկը՝ ասելով. «Մայրի՛կ, .....
Մի անգամ սատանան կամեցավ փորձել Արսենիոսին և մարդու կերպարանք առնելով` ասաց նրան. «Ես եմ Քրիստոսը, եկա տեսնելու մեծ վաստակավորիդ»: Եվ Արսենիոսը ծածկեց աչքերն ու ասաց. «Ես այս աշխարհում չեմ ուզում Քրիստոսին տեսնել»: Եվ զարմանալով՝ դևը փախավ` ասելով. «Որքա՜ն իմաստություն է տվել մարդկանց Մարիամի Որդին»:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016
.....
Մի անգամ աթեիստը հավատացյալին հարցրեց.
- Իսկ ի՞նչ կպատահի, եթե մահվանից հետո պարզեք, որ դրախտը, որի մասին քարոզում եք, գոյություն չունի:
- Իսկ ի՞նչ կպատահի, եթե երկրային կյանքի ավարտին պարզեք, որ հավիտենական դժոխքը, որը դուք՝ աթեիստներդ ժխտում եք, գոյություն ունի,- ի պատասխան հարցրեց հավատացյալը:
- Հուսամ, որ նման բան երբեք չի լինի,- պատասխանեց աթեիստը:
- Հուսա՞ք,- հարցրեց հավատացյալը:- Ահա, հենց դրանում է իմ ու Ձեր համոզմունքների միջև եղած .....
Աբբա Եղիան ասաց, թե ոմն ծեր օթևանեց կուռքերի մեհյանում, և դևերը, գիշերը գալով նրա մոտ, ասացին. «Գնա՛ մեր տեղից»: Ծերն ասաց. «Դուք տեղ չունեք երկրի վրա»: Այնժամ դևերն սկսեցին ցրիվ տալ նրա կուտակած արմավենու ոստերը, իսկ ծերն աշխատում և հավաքում էր: Հետո դևը բռնեց նրա ձեռքից և դուրս քաշեց: Երբ հասան դռանը, ծերը բռնեց դուռը և գոչեց. «Հիսուս Քրիստոս, Աստվա՛ծ իմ, օգնի՛ր ինձ»: Եվ նույն պահին փախավ դևը նրանից, իսկ ծերն սկսեց արտասվել: .....
Մի հարուստ հացավաճառ կարգադրեց քաղաքի ամենաաղքատ ընտանիքների երեխաներին իր մոտ բերել: Երբ երեխաները հավաքվեցին, ասաց. «Այս զամբյուղի մեջ մեկական հաց կա յուրաքանչյուրիդ համար: Ամեն մեկդ մի հաց վերցրեք, իսկ վաղը կրկին եկեք, և ես ձեզ կրկին հաց կտամ»: Նույն պահին զամբյուղի շուրջ համարյա ծեծկռտոց սկսվեց: Յուրաքանչյուրը փորձում էր ավելի մեծ հաց վերցնել, և վերցնելով, երեխաները վազելով հեռացան՝ մոռանալով նույնիսկ շնորհակալություն հայտնել .....
Եգիպտոսի ներքին կողմերում բնակվող հայրերից մեկը պատմեց հայր Պողոսի մասին, որ բնակվում էր Թեբայիդում. «Բռնում էր եղջյուրավոր օձերին և կարիճներին և մեջտեղից կտրում էր նրանց: Եվ եղբայրներն ընկան նրա առջև և ասացին. «Ասա՛ մեզ, ի՞նչ գործ կատարեցիր, որ այդպիսի շնորհ ստացար»: Եվ նա ասաց. «Թողությո՛ւն տվեք ինձ, հայրե՛ր, քանզի եթե մեկը սրբություն ձեռք բերի, ամեն ինչ նրան կհնազանդվի, ինչպես Ադամին` դրախտում, նախքան Աստծո պատվիրանների .....
Մի երիտասարդ վանական իր ծերի հետ քայլում էր ծովափին և զանազան հարցեր տալիս նրան: Իրականում նա ամենից շատ ուզում էր իմանալ, թե ծերն ինչ էր մտածում իր հավատի ամրության մասին և արդյո՞ք նրան համարում էր իր լավագույն աշակերտը: Քանի որ միայն նրան էր ծերն իր հետ վերցրել հեռավոր ճամփորդության և նրանք ողջ օրն, առանց հանգստի, ճանապարհին էին անցկացրել…
- Աբբա՛, շատ ծարավ եմ,- ասաց աշակերտը:
Ծերը կանգ առավ, աղոթեց և ասաց.
- Ծովից խմիր:
Աշակերտը .....
Մի անգամ գիշերով երեք ավազակներ հարձակվեցին հայր Թեոդորոսի վրա, երկուսը բռնեցին ծերին, իսկ մեկը նրա անոթներն ու գրքերն էր հավաքում, հանում էր նրա հանդերձներն ու պարեգոտը: Ծերը նրանց ասաց. «Այդ պարեգոտը թողե՛ք, որ ինքս ինձ ծածկեմ»: Իսկ նրանք չկամեցան թողնել: Այնժամ ծերը, շարժելով ձեռքերը` գետին տապալեց նրանց: Երբ այս տեսան, սաստիկ վախեցան և չկարողացան վեր կենալ: Ծերը նրանց ասաց. «Մի՛ վախեցե՛ք, այլ այդ ամբողջը չորս մասի բաժանե՛ք և տարե՛ք .....
Մի ծեր այսպես էր բացատրում Սուրբ Գիրքը կարդալու անհրաժեշտությունը. «Ջուրն իր հատկություններով փափուկ է, իսկ քարը՝ կոշտ: Բայց եթե քարի վրա ջրհորդան կախեն, ապա դրա վրայով կաթիլ-կաթիլ հոսող ջուրը կամաց-կամաց կծակի քարը: Այդպես էլ Աստծո խոսքն է: Այն փափուկ է, իսկ մեր սիրտը՝ կոշտ: Բայց եթե մարդը հաճախ է լսում Աստծո խոսքը, ապա նրա սիրտը բացվում է ճշմարտությունն ընդունելու համար»:
Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի
.....
Հրեշտակի կերպարանքով սատանան եկավ ծերերից մեկի մոտ և ասաց նրան. «Ես Գաբրիելն եմ` Տիրոջից առաքվեցի քեզ մոտ»: Եվ ծերն ասաց. «Գուցե մեկ ուրիշի մոտ ես առաքված, որովհետև ես մեղավոր մարդ եմ»: Եվ ծերի խոնարհ խոսքի շնորհիվ չարը չքվեց մեջտեղից:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016
.....
