Գրքեր

Վարք Սրբոց

 Ովքե՞ր են սրբերը և ինչպե՞ս են արժանացել սրբության

 

Ոմանց համար սրբերը երկնքի հետ կապ ունեցող արտասովոր, գերբնական էակներ են լուսապսակներով: Ոմանց համար պատմության հետաքրքիր էջեր, երբեմն նաև անհավանական թվացող: Ոմանց համար սրբերը եկեղեցում փակցված սրբանկարներից այն կողմ ոչ մի նշանակություն չունեն, իսկ ոմանց համար էլ կենդանի հավատքի լավագույն օրինակներն են:

 

Սրբության գաղափարը մեծ տեղ է գրավում քրիստոնեության մեջ և այդ գաղափարին դեռևս հանդիպում ենք Հին Ուխտում: Թերթելով Հին Կտակարանը՝ հանդիպում ենք սրբությամբ ապրող բազմաթիվ կերպարների, ովքեր աստվածային ներշնչմամբ ուղղորդում էին մարդկանց դեպի սրբության ուղի:

«Սուրբ, սրբություն և սրբել» բառերը ավելի քան 1200 անգամ է գործածված Աստվածաշնչում: Հին Կտակարանի Ղևտական գրքում բազմիցս ենք հանդիպում աստվածային այս պատգամին. «Սուրբ եղեք, որովհետև Ես՝ ձեր Տեր Աստվածը սուրբ եմ» (Ղևտական 11:44; 19:2; 20:7; 21:8):

Սուրբ նշանակում է մաքուր:

«Որևէ մեկը, որ միացած է Քրիստոսին, նոր արարած է, նա այլևս այն չէ, ինչ որ նախապես էր, որովհետև նա ամբողջությամբ նորոգվեց» (Բ Կորնթացիներ 5:17): Սրբերը Քրիստոսի հետ միացած նոր կյանք ունեցան: Նրանք, ապրելով այս աշխարհում և մարդկանց մեջ, այս աշխարհից չէին, ինչպես Քրիստոս (Հովհաննես 17:14):

 

Սրբերին սկսել են հիշատակել

 

Ե՞րբ և ի՞նչ պայմաններում են մարդիկ սկսել հիշատակել սրբերի տոնակատարությունը:

Սրբերից շատերը նահատակվել են, նրանք ոչ միայն խոսքով, կյանքով, այլ նաև իրենց մահով էին քարոզում Քրիստոսին: Նրանք մեծ ուրախությամբ էին գնում չարչարանքի և նահատակության՝ իրենց համարելով Քրիստոսի չարչարանքների և նաև Նրա փառքի մասնակիցը: Չարչարանքներն ու մահը նրանք ընդունում էին՝ որպես հաղթանակ ընդդեմ մահվան և նրա դեմ վախի:

Քրիստոնեական եկեղեցին շատ բնականորեն է սկսել հարգել և հիշել նրանց: Սրբերի հիշատակությունն սկսվել է նրանց մարտիրոսական մահվան տարեդարձային հիշատակությամբ: Եկեղեցին գրի էր առնում մարտիրոսների չարչարանքները և շրջաբերական նամակների ձևով ուղարկում էր շրջակա եկեղեցիները՝ ընդարձակելով նրանց հարգանքի շրջանակը՝ որպես օրինակ և քաջալերություն շատերի: Ժամանակի ընթացքում մարտիրոսներին միացան «խոստովանողները», այսինքն՝ այն քաջարի քրիստոնյաները, որ հանուն Քրիստոսի չարչարվելով՝ ողջ են մնացել: Եկեղեցին նրանց վկայարանների կամ գերեզմանների վրա տարեկան հոգևոր հանդիսությամբ հարգում է նրանց հետմահու հիշատակությունը:

«Խոստովանողներ»-ին միացան կույսերը, ճգնավորները: Կույսերը՝ այր և կին, կամավորապես հրաժարվում էին ամուսնական, աշխարհիկ կյանքից և կուսակրոնի կյանքով ապրում էին սրբությամբ: Նրանց ժուժկալությունն եկեղեցին հավասար է նկատել մարտիրոսությանը: Իսկ ճգնավորները, թողնելով աշխարհի բոլոր ապականությունները, ցանկություններն ու խաբկանքները, ապրում էին ամայի վայրերում Աստծո ներկայության և շնորհների մեջ: Արդարև, բոլոր նրանք, որ հերոսական առաքինությամբ և բացառիկ նվիրումով ծառայեցին եկեղեցուն, արժանացան բացառիկ հիշատակության թե՛ հասարակ ժողովրդի փափագով, թե՛ եկեղեցական իշխանության հավանությամբ և հաստատումով: Դարերի ընթացքում եկեղեցին, ժողովրդի կամ տեղական հոգևոր իշխանության խնդրանքը քննության ենթարկելով, մարտիրոսի կամ որևէ առաքինի անձի սուրբ է հռչակել՝ տարեկան տոնախմբության արժանացնելով: Մեր տոնացույցի վերջին բարեկարգիչը Սիմեոն կաթողիկոսն (1780 թ.) է եղել, ում նախաձեռնությամբ տոնացույցում ավելացել են վերջին սրբերը՝ մեծ վարդապետները՝ Սբ. Հովհաննես Որոտնեցին (1315-1386 թթ.) և Սբ. Մովսես Տաթևացին (1578-1632 թթ.): Դարերի դադարից հետո, Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցին 2015թ-ի ապրիլի 23-ին հատուկ արարողակարգով սրբերի շարքին դասեց «վասն հաւատոյ եւ վասն հայրենեաց» նահատակության պսակն ընդունածներին՝ Եղեռնի զոհերին, ապրիլի 24-ը հռչակելով որպես Ցեղասպանության նահատակ սրբերի հիշատակի օր:

 

Սրբերը մաս են կազմում

 

Ըստ եկեղեցու վարդապետության՝ սրբերը մաս են կազմում երկնքի Անդրանկաց ժողովի (եկեղեցու), ուր դարձյալ աղոթում են մարդկանց համար, որպեսզի նրանք էլ, մեղքի և չարի դեմ հաղթանակ տանելով, արժանանան Երկնքի Արքայությանը:

Եկեղեցին Քրիստոսի մարմինն է, նրա գլուխը Քրիստոսն է, իսկ մարմնի անդամները հավատացյալներն են (Ա Կորնթացիներ 12:27-28, Եփեսացիներ 1:22; 5:29-30): Եկեղեցին երկու մասի է բաժանվում՝ Զինվորյալ և Հաղթական: Զինվորյալ եկեղեցի կազմում են աշխարհի վրա ապրող քրիստոնյաները, ովքեր շարունակ պատերազմի մեջ են չարի և մեղքի դեմ (Եփեսացիներ 6:10-20): Զինվորյալ եկեղեցին կոչվում է նաև Մարտնչող եկեղեցի: Իսկ աշխարհից մեկնած սրբերը հանդերձյալ կյանքում կազմում են Հաղթական եկեղեցին, որ կոչվում է նաև Անդրանկաց ժողով (Եբրայեցիներ 12:22-24): Եկեղեցին ոչ միայն երկրի վրա ապրող քրիստոնյաների միասնությունն է, այլ նաև ամբողջությունը նրանց, որ չարի դեմ հաղթանակելով՝ արդարացած հոգով կազմել են Հաղթական եկեղեցին:

 

Սրբերը բարեխոսում են

 

Սրբերը ոչ միայն կենդանի և գործող հավատքի օրինակներ են, այլ Աստծո մոտ մեզ համար բարեխոսներ են: Իսկ սրբերի բարեխոսություն խնդրել չի նշանակում աղոթել նրանց: Մենք խնդրում ենք, որ նրանք մեզ համար բարեխոսական աղոթք ուղղեն առ Աստված և օգնեն մեզ: Օրինակ, եթե մենք դիմում ենք Աստվածամորը, որպեսզի նա բարեխոսի Քրիստոսի մոտ մեզ համար, չի նշանակում, որ աղոթում ենք նրան:

Աստվածաշնչից այս օրինակները վկայում են սրբերի բարեխոսության մասին. Աստված պահանջեց, որ Հոբի ընկերները խնդրեն Հոբին իրենց համար աղոթել, որպեսզի Նա չվարվի նրանց հետ` ըստ իրենց հիմարության (Հոբ 42:8), կամ՝ Աստված թույլ տվեց, որ Աբրահամը միջնորդի Սոդոմի համար (Ծննդոց 18):

Բողոքականները կտրականապես մերժում են ցանկացած բարեխոսություն, լինի դա Սուրբ Կույսի, թե հրեշտակների կամ սրբի բարեխոսություն: Իրենց տեսակետը հիմնավորում են Սուրբ Հովհաննես առաքյալի խոսքերով. «…բարեխոս (միջնորդ) ունենք Հոր մոտ՝ Հիսուս Քրիստոս Արդարին» (Ա Հովհաննես 2:1): Ինչպես նաև Սուրբ Պողոս առաքյալի խոսքերով. «Որովհետև մեկ Աստված կա և մեկ Միջնորդ՝ Աստծո և մարդկանց միջև. Հիսուս Քրիստոս Մարդը» (Ա Տիմոթեոս 2:5): Իրականում սկզբունքային մեծ տարբերություն կա Քրիստոսի միջնորդության և սրբերի բարեխոսության միջև. Քրիստոսի Միջնորդությունը քավչարար է: Տեր Հիսուս Քրիստոսը բարեխոսում է մեր մեղքերի թողության համար. Նա՝ Անձամբ, լինելով Քավությունը, մեր փոխարեն վճարեց մեղքի վարձքը: Իսկ սրբերի բարեխոսությունը ոչ մի ընդհանուր բան չունի Փրկագնման, ինչպես նաև Քավության հետ: Սրբերի բարեխոսությունը աղոթք է մեզ համար:

 

Սրբերի հանդեպ հարգանքը

 

«Հարգել սրբին նշանակում է նմանվել նրան»,- ասել է Սբ. Հովհան Ոսկեբերանը:

Սրբերի աշխարհը դա այն մարդկանց աշխարհն է, ովքեր ողջ սրտով, մտքով և հոգով սիրել են Աստծուն և իրենց նմանին՝ ջանալով անաղարտ պահել Աստծո պատկերը, որով և ստեղծվել են:

Սրբերի հանդեպ հարգանքն արտահայտվել է նրանով, որ նրանց անունով բազմաթիվ եկեղեցիներ են կառուցվել և կառուցվում են: Առաջին դարերում եկեղեցիներ կառուցելիս նրանց նահատակության վայրերում և եկեղեցու հիմքում դնում էին սրբերի մասունքներից, ինչով և պայմանավորվեց հետագայում մասունքների բաժանումը: Սրբերի հիշատակությունը նշվում է Սուրբ Պատարագով, ուխտագնացություններով՝ հոգևոր ուրախություն պատճառելով մասնակիցներին: Սրբի անունը կրող եկեղեցու համար սրբի տոնն անվանակոչության օր է կամ՝ այդ եկեղեցու տոն: Այդ օրը անվանակոչության օր է համարվում նաև տվյալ սրբի անունը կրող մարդկանց համար:

Ամեն օր կամ պարբերաբար սրբերի վարքի ընթերցումով քրիստոնյան ավելի է ամրացնում իր կապը փրկության ուղեցույցի՝ Աստվածաշնչի հետ, որտեղից և ծանոթանում է առաջին և մեծագույն սրբերին, ապա՝ համայն քրիստոնեության հետ, որի անբաժան մասն է եկեղեցին: Սրբերը կյանքի բոլոր ասպարեզներից են եղել՝ կաթողիկոսներ, թագավորներ, պետական պաշտոնավորներ: Նրանց մեջ կային թե՛ տղամարդիկ և կանայք, թե՛ մանուկ, երիտասարդ և ծեր, թե՛ աղքատ և հարուստ, թե՛ մտավորականներ և գեղջուկ մարդիկ: Հետևաբար նրանց կյանքը օրինակելի է բոլորի համար անխտիր:

Սբ. Հովհան Ոսկեբերանը սրբերի հիշատակության հետ կապված ասել է. «Մարտիրոսների հիշատակությունը տոն է և հոգևոր ուրախություն: Նրանք չարչարվել են, իսկ մենք բերկրում ենք, նրանք հերոսություն են գործել, մենք ուրախանում ենք, նրանց պսակը փառքն է բոլորի, ավելի շուտ փառքը ողջ եկեղեցու»: Ապա սուրբը մարտիրոսական քաջագործությունը համեմատել է Օլիմպիական խաղերի հաղթանակի հետ. «Հաղթում է մեկը, ուրախանում են բոլորը: Սրբերը եկեղեցու գանձերն են լի թանկարժեք մարգարիտներով: Նյութական հարստությունն անցնում է, հագուստը մաշվում է, տները քանդվում են, իսկ հոգևոր հարստությունն այլ է, սրբերը մշտապես փայլում են իրենց լույսի փառքով»:

Բոլոր տոնելի սրբերի հիշատակության օրերն իմանում ենք «Տոնացույց»-ից, բայց այստեղ էլ շատ սրբերի անուններ դուրս են մնացել և նրանց անունները հայտնի են միայն Աստծուն: Հայ եկեղեցին տարվա մեջ մեկ օր նշում է հին և նոր, հայտնի և անհայտ սրբերի հիշատակությունը: Տոնացույցում 130 օրեր նվիրված են 415 անուն սրբերի և սրբերի խմբերի հիշատակություններին:

Այսպիսով, քրիստոնյայի համար սրբերն ոչ միայն իրենց և Աստծո միջև միջնորդներն են, այլ իրական քրիստոնեության կենդանի կրողները, որոնց կյանքն առ այսօր բարոյականության մեծագույն օրինակ է հանդիսանում:

 

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Սուրբ Գրիգոր Աստվածաբանի կյանքի այլ պատմություն
Ո՛վ եղբայրներ, այսօր աստվածաբանությամբ ճոխացած մեծն Գրիգորիոս մեզ հրավիրեց հոգևոր ուրախության` իր ճգնավոր բարեպաշտության իմաստների հանդեսին, և մեր առջև սեղանավորեց իր առաքինության աննյութ և անուշահամ խորտիկները, հաճույք պատճառելու մեզ այն կերակրով, որ վեր է բարձրացած բոլոր առաքինություններից: Եվ դուք մի՛ զարմացեք մեր այսքան համարձակությանը, որ խիզախում ենք մեզնից բարձր բաների: Որովհետև այնքան եմ փափագում նրա առաքինություններին, որ .....
Սուրբ Գրիգոր Սքանչելագործի վարքը
Սքանչելագործ Գրիգորիոսը Նեոկեսարիա քաղաքից էր, Ավրելիանոս կայսեր ժամանակ, հեթանոս ծնողների որդի, բայց Աստված որովայնից ընտրեց և առանձնացրեց նրան: Որի համար մանկահասակ` ընտանի դարձավ անապատի, ընծայվեց Քրիստոսին, հրաժարվելով ամեն ինչից, հեռու մնաց հասակակիցներից, հանդեսներից, ճոխ պատմուճաններից, փափկությունից, գինարբուքներից: Նրա առաջին ստացվածքն առաքինությունն էր, և դրանից առաջ` Աստծու երկյուղը և սրանց լծակից իմաստությունն ու ուսման .....
Սուրբ Դեմետրիոսի վկայաբանությունը
Արդ, այն չար ժամանակ, երբ Թեսաղոնիկե քաղաքի աստվածամարտ Մաքսիմիանոս թագավորը բազում և պես–պես կտտանքներով [տանջում էր] բարեպաշտության սպասավորներին, որովհետև նա շատ ընկղմված էր կռապաշտության խորքերում, միշտ հետապնդում էր նրանց, որ աստվածապաշտության կրոնի հետևորդ էին, մատնում էր բանտի ու տանջանքի: Իսկ քրիստոնյաները, որ կային քաղաքում, ոմանք հետևելով իմաստուն Պողոսին, տեղի էին տալիս ժամանակի բարկությանը, թաքցնում իրենց [համոզմունքները] .....
Սուրբ Դիոմիդես բժշկապետի վկայաբանությունը
Դիոկղետիանոսի և Մաքսիմիանոսի ժամանակ Աստծու եկեղեցու մեծ հալածանք եղավ, քանի որ Հռոմայեցոց ենթակա աշխարհով մեկ տարածվեց հրաման` երկրպագել կուռքերի` ոսկուց, արծաթից և պղնձից կերպարանած անշունչ արձաններին: Այնուհետև հավատացյալների ժողովներին ամենուրեք նրանց տերության մեջ բազում դեպքեր տեղի ունեցան: Որովհետև ամենուր, որտեղ բռնեին քրիստոնյաներին` թագավորի նշանակած դատավորներն ստիպում էին զոհ մատուցել գարշելի դևերին ու նրանց ձուլածո .....
Սուրբ Երենիոս եպիսկոպոսի վկայաբանությունը
Երբ բարի բարքերով և աստվածպաշտությամբ կրթվելով լավագույնին են ցանկանում` լցված Աստծու երկյուղով, այն ժամանակ միանգամից այն ամենը ինչ այս աշխարհում արհամարհված է, շտապում է դեպի խոստացված բարիքների վայելչությունը, որովհետև այն ինչ լսվել է և հավատքով հաստատվել իբրև առընթերակից, ցանկացել է նրան` իսկույն ականատես լինելով և ընկալելով կփառավորի Տիրոջը: Երանելի Երենիոս եպիսկոպոսին Սերմեաց քաղաքում պատահածը. նրա սովորական հեզության և աստվածային .....
Սուրբ Երմոնիոս կույսի վկայաբանությունը
Այս սուրբ Երմոնիոսը, որի մարտիրոսական նահատակությունն սկսում ենք պատմել, ըստ մարմնի առաքելական տոհմից էր, որ հոգով նույնպես առաքելական շնորհով վայելչանում էր գեղեցկությամբ: Սա դուստրն էր սուրբ Փիլիպոսի, որ Բան Աստծու աշակերտ և սպասավոր էր, որև երանելի ավետարանիչ Ղուկասն է պատմում. «Կուսությունը և մարգարեությունը պատմում է Աստվածաշունչ Գործք առաքելոց գրքում»: «Եկանք,– ասում է,– Կեսարիա, և մտանք Փիլիպոս ավետարանչի տունը, .....
Վկայաբանությունը Եվգինիա կույսի, նրա հայր Փիլիպոսի, նրա մոր և եղբայրների, որ իր հետ էին
Հռոմ մեծ քաղաքում Կոմիդեոս ինքնակալի թագավորության ժամանակ, իր հյուպատոսության յոթերորդ [տարում], մեծ և վայելուչ Փիլիպոսին ուղարկեց Աղեքսանդրիա քաղաքը` Եգիպտացոց աշխարհը, իր իշխանությանը հպատակ դարձնելու համար, որպեսզի բոլորը միասին հնազանդվեն նրա հրամաններին: Այս Փիլիպոսը իր կին Կղոդեայի և երկու որդիների` Ապիտոնիոսի ու Սերգեոսի և դուստր Եվգինիայի հետ Հռոմից եկավ Աղեքսանդրիա` բոլոր եգիպտացիներին հռոմեացիների բարքին հարմարեցնելու: .....
Սուրբ մարտիրոսներ և փառավոր վկաներ Եվգինեոսի, Վաղերիանոսի, Կանտիտոսի, Ակյուղասի, Մակարիոսի վկայաբանությունը
Այն ժամանակ Հռոմ մեծ քաղաքում թագավոր էին Դիոկղետիանոսը և Մաքսիմիանոսը, և չար խորհուրդ հղացան` աստված կոչվածների քուրմերի և քաղաքի սինկղիտոսների և մեծամեծների հետ քարոզիչներ ուղարկել Հռոմի բոլոր գավառների իշխանություններին` ողջակեզ և զոհեր մատուցեն աստվածներին, և բոլորը ճաշակեն զոհերի [մսից]: Բոլորին հաճո թվաց այս գաղափարը և մեծ ցնծությամբ ուրախացան և ասացին. «Մենք բոլորս հավանում ենք ինքնակալներիդ հրամանը` մեր բարերար աստվածներին .....
Սուրբ Եվդոքսիոսի և Ռոմելոսի, Նունի և Մակարի վկայաբանությունը
Այն ժամանակ, երբ թագավորում էր Տրայանոսը, բարիատյաց սատանան նրա սիրտը չար միտք գցեց հալածանք սկսելու Աստծու եկեղեցու դեմ: Ամենուրեք նեղում էին Քրիստոսի հավատացյալներին և ստիպում զոհ մատուցել անշունչ դևերին: Եվ ամբարիշտ թագավորը նստեց ատյանում և հրամայեց բոլոր քաղաքներում ու գյուղերում զոհ մատուցել աստվածներին, մանավանդ նրանց, որ Քրիստոսի բարեպաշտությամբ էին [ապրում]: Նամակներով հեծելազոր ուղարկեց ամբողջ երկրով մեկ, որ տանջանքի մատնվեն .....
Սուրբ Եվստաթեոսի, նրա կնոջ և որդիների վկայաբանությունը
Մարկիանոս կայսեր երկրորդ տարում նա ուներ մի շատ նշանավոր զորավար, կորովի` պատերազմելիս և փորձված առավել ևս եղջերուների, այծյամների ու ավելի մանր չորքոտանիների որսի մեջ: Նրա անունը Եվստաթեոս էր, և կնոջ անունը` Մարիամե: Եվ նրանք ունեին երկու որդի, առաջինը վեց, երկրորդը` չորս տարեկան: Այրը ցանկալի էր բոլորին և հռչակված էր հարստությամբ` հոտերով և ծառաներով, ձիերով և ուղտերով, նրա սեղանին երեք հարյուր արծաթե սկուտեղ էր բերվում նրան սպասավորելու: .....
Եվստռատիոս, Եվգինիոս, Օգսենտիոս, Մարդարիոս և Ովրեստոս սուրբ վկաների վկայաբանությունը
Ամբարիշտ և անօրեն Դիոկղետիանոսի թագավորության ժամանակ հռոմայեցոց ամբողջ իշխանությունը լցված էր հեթանոսական պաշտամունքով, բազմատեսակ կուռքերի մոլորությամբ, և ամեն մարդ ամբարշտությունը բարեպաշտություն էր համարում, կատաղած շան նման անզգայորեն տարված էին չար կրոնով: Մանավանդ որ ինքնակալների գրավոր հրամանները ամեն օր ուղարկվում էին նրանց, որ գավառների իշխան և կուսակալ էին կարգված: Եվ նրանց հրամայում էին` ուշադիր հետևել տոներին և ամսամուտներին, .....
Վկայաբանություն սուրբ Եփիմիա կույսի և Քրիստոսի քառասունինը վկաների
Ամբարիշտ Դիոկղետիանոս թագավորի ժամանակ Քաղկեդոն քաղաքը եկավ Պրիսկոս անթիպատոսը, որ այնտեղ քրիստոնյաներից ում գտնի` չարաչար տանջանքով վերացնի: Իսկ այն քաղաքում հավաքված էր քրիստոնյաների շատ մեծ բազմություն: Պրիսկոս իշխանը ամբարիշտ քաղաքացիներից մի բարեկամ ուներ, որի անունը Ապելիանոս էր` ժանտաբարո և խիստ ապերասան, որ մշտապես դեգերում էր դիք անվանված սնոտի աստվածների մոտ, մանավանդ փարվում էր Արեսի արձանին և մասնագիտությամբ սոփեստ էր: .....
Յոթ սուրբ մանկանց վկայաբանությունը
Բոլորի Տերն ու արարիչը, որ գիտե վերջն ու սկիզբը, փորձում է սրտերն ու երիկամները, գիտե առաջիկա լինելիքները, որ պատրաստ էր հառնել իր այն հավատացյալների դեմ, որ չեն ուզում ուղիղ վարվել կամ ուղիղ հավատով առաջնորդվել և անկողոպտելի գանձ թողնել բնական վիճակում, որը ուզեց հայտնել, երբ որ այդպիսի բանի հարց ծագի, նրանց մեջ, ի սկզբանե այնպիսի խորհուրդների փնտրող լինեն: Քանզի մարդասեր Աստծու սովորությունն է` բարերարություն անել բոլորին, հավատացյալներին .....
Սուրբ Թաղղոսի վկայաբանությունը
Եգիա քաղաքում Նումերիոսի թագավորության և Թեոդորոսի դատավորության ժամանակ, ինը կաղանդներից առաջ, Հոռի ամսի քսաներեքին դատավորը նստեց Եգիա քաղաքի Անդրիանոսի տաճարում և ասաց. «Կանչեցեք կրոնով ամբարշտին»: Զորականներն ասացին. «Ահա այստեղ է. խնդրում ենք քեզ»: Թեոդորոս դատավորն ասաց նրանց. «Ո՞րտեղ բռնեցիք դրան, որի մորուքի հասնելու և ծաղիկ երիտասարդության պայծառանալու սկիզբն է»: Դենեսիոս դահճապետն ասաց. «Մինչդեռ գնում էինք .....
Սուրբ Թեկղի վարքի պատմությունը
Երբ Պողոսը հալածվելուց հետո ելավ, գնում էր Իկոնիոն քաղաքը, նրա հետ ճանապարհ ընկան Դեմասն ու Հերմոգենեսը` պղնձագործ և դարբին, որ լի էին խռովքով, մեծաբանում էին և Պողոսի հետ խոսում իբրև իրենց սիրելիի: Իսկ Պողոսը Քրիստոսի ողորմության շնորհ էր հայցում և կեղծությամբ չէր գնում նրանց հետ, այլ սիրում էր նրանց: Եվ այնպես էր սիրում, որ Ամենատիրոջ վարդապետությունը, քարոզությունը, ծնունդն ու հարությունը իբրև սիրելիների պատմում էր նրանց և նրանց հասու .....

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․