Հանդարտության մասին

Ոմն եղբայր հարցրեց ծերին և ասաց. «Բարի՞ է, հա՛յր, անապա­տում բնակվելը»: Ծերը նրան ասաց. «Իսրայելի որդիները, երբ դուրս եկան Եգիպտոսի խառնակություններից և անապատ եկան, այնժամ տրվեց նրանց Օրենքն ու Աստծո երկյուղը ուսուցանվեց: Քանզի նա­վերն էլ ալեկոծ ծովում դատարկվում են բարիքներից, իսկ երբ ժողով­վում են նավահանգստում, այնժամ ճանաչում են իրենց շահը: Այսպես էլ մարդը, եթե մի տեղում չհամբերի, չի ստանա ճշմարտության ճա­նաչողությունը, քանզի որպես առաջին և ամենաբարձր առաքինու­թյուն՝ Աստված ընտրեց հանդարտությունը, ինչպես և գրված է. «Ես ո՞ւմ մեջ բնակվեմ, եթե ոչ հեզերի, խոնարհների և նրանց մեջ, ովքեր դողում են իմ խոսքից» (Եսայի ԿԶ 2)»: Եղբայրը նրան հարցրեց. «Իսկ ինչպե՞ս պետք է հանդարտվել և առանձնանալ»: Ծերը նրան ասաց. «Ըմբիշը եթե նախապես չմարտնչի շատերի դեմ, հաղթության արվես­տը չի սովորի, իսկ շատերի հետ փորձվելով և ուսանելով՝ կկարողանա մենամարտել և հաղթել: Այդպես էլ կրոնավորը. եթե նախ եղբայրների հետ չսովորի խորհուրդներին դիմակայելու արվեստը, չի կարողանա միայնության մեջ հանդարտվել և խորհուրդներին դիմակայել»: Իսկ եղբայրը հարցրեց. «Եթե որևէ տեղ ստիպված լինի կնոջ տեսնել, ի՞նչ պետք է անի»: Ծերը նրան ասաց. «Այդ ամենը սատանայից է, որով­հետև դևը բազում պատճառներ ու հնարքներ է բանեցնում մեր հոգի­ները կորստյան մատնելու համար, սակայն եթե քեզ այդ փորձությու­նը պատահի, և դու կանանց հետ ստիպված լինես խոսել, թեկուզ քո քույրը լինի` թույլ մի՛ տուր նրան շատ խոսել, ինքդ էլ քի՛չ խոսիր և կա՛րճ կապիր խոսքդ: Խոսքի մեջ փոքր­ինչ վի՛շտ դիր և շուտափույթ փախի՛ր այնտեղից՝ նրան թողնելով այնտեղ: Իսկ եթե քեզ հետ խոսելը երկարի, իմացի՛ր, որ նրա ժահրահոտությունը քարշ կտա և վայր կգցի քո մտքերն ու խորհուրդները: Եթե սատկած օձի գարշահոտությունը ընկնի ռունգերի մեջ, և մարդը հեռանա նրանից, մեկ է՝ հոտը կմնա նրա ռունգերի մեջ: Այդպես էլ կնոջ գարշելի հիշատակը ամբողջովին չի հեռանա նրա խորհուրդներից, թեկուզ և հեռանա նրանից»: Եղ­բայրն ասաց. «Ո՞ր խորհուրդներով կարող է մարդ ազատվել այդ դա­տապարտությունից»: Ծերն ասաց. «Եթե մեկը հուր դնի իր ծոցում, կայրվի նրանից և չի մնա առանց դատապարտության` ըստ իմաս­տունի խոսքի»: Եղբայրը հարցրեց. «Ի՞նչ են գիշերային ցնորքներն ու դիվական անուրջները»: Ծերը նրան ասաց. «Ինչպես ցերեկն է դևը մեզ խաբկական ու օտարոտի խորհուրդներով տակնուվրա անում, որպեսզի աղոթքի չվարժվենք, այնպես էլ գիշերն է մեր հոգին պա­շարում գարշելի պատրանքերով ու տեսիլքներով ու խավարեցնում է մեր մտքերը` խափանելով գիշերային աղոթքները»: Դարձյալ եղբայրը հարցրեց ծերին և ասաց. «Մարդն ի՞նչ պիտի անի, հա՛յր, կամ ի՞նչ միջոցով ստանա առաքինության շնորհներ»: Ծերն ասաց. «Եթե մեկը կամենա որևէ արհեստ սովորել, նա կմնա այդ արհեստը ուսուցանող վարպետի մոտ՝ հանդարտ համբերությամբ և իր անձը կխոնարհեցնի նրա առաջ և այդպես կսովորի: Այնպես էլ կրոնավորը. եթե թողնի մարդկային ամեն հոգս և արհամարհի դրանք, իր անձը խոնարհեց­նի և իրեն ոչ միայն մեկնումեկին հավասար չկարծի, այլև ամենքից վատթար համարի իրեն, այդպես կատարելապես խոնարհվելով ու արհամարհելով իրեն` իր ջանքերի շնորհիվ կգտնի առաքինություն, և առաքինություններն իրենք կգան դեպի նա»:

«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016