Գրքեր

Մեղքը որպես հետևանք ներքին կուրացման և խլացման

«Յուրաքանչյուր ոք պետք է իմանա, որ ինքն արտաքին լսողությունից և տեսողությունից բացի ունի նաև ներքին լսողություն և տեսողություն»,- ասել է սբ. Մակար Մեծը:

Եկեղեցու հայրերը մանրամասնորեն անդրադարձել են արտաքին և ներքին զգայարանների տարբերություններին: Սբ. Սարգիս Շնորհալին այդ մասին գրել է. «Ինչպես մենք` մարդիկս, երկու մասից` հոգուց ու մարմնից ենք բաղկացած, այդպես էլ երկու տեսակի զգայարան ենք ստացել. մի մասն արտաքին ու դյուրավնասելի է, իսկ մյուսը` ներքին ու հաստատուն, և նրանց տարբերությունն իրենց կատարած գործից է երևում: Արդ այսպիսի լսողություն է պահանջում և մեր Տերը, երբ ասում է. «Ձե՛զ եմ ասում, դո՛ւք, որ լսում եք» (Ղուկաս 6:27): Արտաքին ականջներով բոլորն էլ լսում էին, մինչդեռ Նա ներքի՛ն լսողություն էր պահանջում: Այլև ասում էր. «Ով լսելու համար ականջ ունի, թող լսի» (Մատթեոս 11:15): Իսկ ինչո՞ւ էր պահանջում այն, ինչ Ինքն էր ստեղծել. պահանջում էր, որովհետև գիտեր, որ արտաքին լսողությունն օգուտ չունի, եթե ներքինը բաց չէ»:

Իսկ եկեղեցու հայրերից մեկ ուրիշն էլ նշել է, որ հոգևոր աչքերը միլիոն անգամ ավելին են տեսնում քան մարմնականը, վերջինս գործիք է հոգևոր աչքի համար՝ ճանաչելու համար բոլոր տեսանելի առարկաները: Հոգևոր աչքերով մարդը տեսնում է հոգևոր աշխարհի երևույթները, քանի որ բացի տեսանելի աշխարհից կա Աստված՝ անվերջանելի Հոգին՝ նյութական աշխարհի Արարիչը: Հոգևոր աչքերը նպաստում են, որ մարդն աստվածճանաչողությամբ հասնի անսահմանելի Աստծուն, մոտենա Կատարելությանը՝ լույսի, մտքի և կյանքի Աղբյուրին:

Ներքին տեսողության և լսողության զարգացումը համարվում է «հոգևոր» մարդու հասակի ցուցիչներից մեկը: «Ներքին» մարդու մեջ աստիճանաբար է զարգանում անդադար ուշադրության ընդունակությունը դեպի իր ներքին աշխարհը՝ դեպի իր մտքերը, զգացումները, հակումները, հարցումներն ու ապրումները: Հարկ է նշել, որ ներքին ականջով և աչքով լսելու ու տեսնելու ընդունակությունն ունենալու կարևորության մասին բազմիցս է նշել Քրիստոս և տրտմել է՝ տեսնելով հրեաների մոտ այդ ընդունակության բացակայությունը. «Անդադար կնայեն, բայց չեն տեսնի, շարունակ կլսեն, բայց չեն հասկանա, որպեսզի չլինի թե Աստծուն դառնան, և Աստված էլ ների իրենց» (Մարկոս 4:12):

Ներքին աշխարհի հանդեպ անտարբերությունը մարդուն զրկում է փրկության հնարավորությունից: Այդ պատճառով սրբերն իրենց ողջ կյանքում ներքին ուշադրությամբ և ջանադրությամբ առավել հսկում և հոգ էին տանում իրենց ներքին մարդուն՝ ամեն կերպ նպաստելով ներքին մարդու կատարելագործմանն արտաքին մարդու շնորհիվ: «Հարանց վարք»-ում կարդում ենք, որ Միրոգեն անունով մի ծեր այնպիսի խստակյաց կյանքով էր ապրում, որ հիվանդացավ ջրգողությամբ: Երբ ծերերը գալիս էին նրան բժշկելու, նա միշտ ասում էր բոլորին. «Հայրեր, աղոթեցե՛ք ինձ համար, որպեսզի իմ ներքին մարդը նման հիվանդության չենթարկվի, իսկ ինչ մնում է ներկայիս հիվանդությանը, ես Աստծուն խնդրում եմ, որ միանգամից ինձ չազատի դրանից»:

Սբ. Իսահակ Ասորու խոսքի համաձայն՝ ով ջանում է մուտք գործել իր ներքին աշխարհը, այնտեղ կտեսնի Երկնայինը: Այնտեղ՝ հոգում են թաքնված Արքայության աստիճանները, որ հնարավորություն են տալիս հասնելու բաղձալի բարձունքին: Ինչպես տեսնում ենք սրբի խոսքերից, ներքին տեսողության և լսողության ընդունակություններն ի գործ դնելով, այսինքն՝ ապաշխարելով, մարդը կարող է հասնել բաղձալի փրկությանը: Քանի որ մարդը ներքնապես կուրանում և խլանում է մեղքի պատճառով: Փրկիչն ասում է. «Մարմնի ճրագը աչքն է, երբ քո աչքը առողջ է, քո ամբողջ մարմինը լուսավոր կլինի, իսկ երբ քո աչքը հիվանդ է, քո ամբողջ մարմինը խավար կլինի: Ուրեմն զգո՜ւյշ եղիր, որ չլինի թե քո մեջ եղած լույսը խավարի: Եթե քո ամբողջ մարմինը լուսավոր է, առանց խավարի մի մասնիկ ունենալու իր մեջ, այն ժամանակ ամեն ինչ լուսավոր կլինի, ինչպես երբ ճրագն իր շողերով լուսավորի քեզ» (Ղուկաս 11:34-36):

Տերը խոսում է հոգու աննյութական մարմնի և այն ընդունակության մասին, որի շնորհիվ մարդը կարող է տեսնել այդ մարմնի հագուստը՝ կամ մեղքերից ապականված կամ առաքինություններից գեղեցկացած: Եթե ներքին աչքը մաքուր է, ապա մարդն ընդունակ է տեսնելու իր հոգու հագուստի վրա հայտնված մեղքի հետքերը, իսկ հակառակ պարագայում՝ այդ տեսողության բացակայությամբ, բացակայում է նաև ապաշխարությամբ վերափոխվելը:

Տիրոջ նախախնամությամբ «արտաքին» մարդուց «ներքին» մարդու վերախվելն աստիճանաբար է ընթանում, քանի որ մարդկային հոգին ի վիճակի չէր լինի տանելու այն ծանր ապրումները, որ առաջ կգային ներքին աչքերի հանկարծակի լուսավորումից:

Ինը երանիներից մեկում Քրիստոս երանի է տալիս սրտով մաքուրներին՝ ասելով, որ նրանք Աստծուն պիտի տեսնեն: Նրանք՝ սրտով մաքուրները, իրենց հոգու աչքերով դեռևս այստեղ՝ երկրի վրա, տեսնում են Աստծուն՝ վայելելով Նրա մեծ սերը և նախախնամությունը: Սբ. Հովհան Ոսկեբերանի խոսքի համաձայն՝ սրտով մաքուրները հոգևոր հատուցում են ստանում, քանի որ մենք Աստծուն տեսնելու ավելի պատշաճ առաքինություն չունենք, քան այս առաքինությունն է: Դրա համար սբ. Պողոս առաքյալն ասում է.«Ջանացե՛ք բոլորի հետ ապրել խաղաղ և վարել սուրբ կյանք, առանց որի ոչ ոք չի տեսնի Տիրոջը» (Եբր․ 12:14):

 

Կարինե Սուգիկյան

24.08.23
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․