Գրքեր

Սաղմոս ՃԼԵ

Ալելուիա

Կրկնությամբ է ասում, թերևս այստեղ կրկնում է այնպես, ինչպես որ աստիճանների սաղմոսից առաջ դնում էր «ալելուիա» վերնագիրը: Տարբեր խրատներից բոլորի համար օգտակար բան է կազմում, քանի որ ասում է ընդդեմ նրանց, ովքեր արարածներին ինքնագո են համարում և կամ այլոց, և նրանց, ովքեր հայտարարում են, թե Աստծու [կողմից են ստեղծվել] բարին ու չարը: Ուստի ձայնում է բոլոր ազգերին՝ ասելով.

1. Խոստովան եղերուք Տեառն, զի բարի է, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

2. Խոստովան եղերուք Աստուծոյն աստուծոց, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

3. Խոստովան եղերուք Տեառն տերանց, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Գոհությո՛ւն մատուցեցեք Տիրոջը, քանզի բարի է նա, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Գոհությո՛ւն մատուցեցեք աստվածների Աստծուն, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Գոհությո՛ւն մատուցեցեք տերերի Տիրոջը, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Դավանե՛ք, ասում է Տիրոջը, քանզի բարի է, բարի է բարեգործների հանդեպ և հավիտյան է նրա ողորմությունը զղջացողների հանդեպ, և ինչպես ողորմությունը, այդպես էլ բարությունը հավիտյան է, ու բարությունն անսահման է, քանզի աստվածապես և տիրապես է կատարում՝ իրենը տալով առանց նախանձի: Ուստի սուտ ասաց օձը, թե նախանձում է Ադամի և Եվայի աստվածանալուն, իսկ աստվածներ է կոչում հրեշտակներին և վեհագույն մարդկանց, ըստ առաքյալի, թե՝ «թեպետ այսպես կոչված աստվածներ կան թե երկնքում և թե երկրի վրա» (Ա Կորնթ. 8:5): Եվ նա ոչ թե անգոյերի Աստվածն ու Տերն է, այլ գոյերի, որ կոչվում են երկնային տերություններ՝ մի դաս, և խոնարհներն իրենցից վեհագույններին աստվածներ են կոչում, որ թարգմանվում է բարերարներ կամ տեսնողներ, որ, ըստ մեծն Դիոնիսիոսի՝ հասկանալով խորհուրդը՝ երախտավոր են լինում ներքևում գտնվողներին: Նույնպես նաև մարդկանց մեջ արդարները, քահանայությամբ և իշխանությամբ ծածկվածներն աստվածներ և տերեր են կոչվում, ըստ այնմ, թե՝ «Քո աստվածներին մի՛ վատաբանիր և քո ժողովրդի առաջնորդին մի՛ հայհոյիր» (Ելք 22:28):

4. Արար զսքանչելիս մեծամեծս միայն, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Միայն ինքը մեծամեծ հրաշագործություններ արեց, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Ցույց է տալիս միակ Աստծու հատկությունը, որովհետև բոլոր մեծամեծ հրաշագործությունները, ում միջոցով էլ որ եղան, միայն նրա զորությամբ եղան: Եվ այն, թե հրաշագործությունները որտեղի՞ց սկսեցին՝ ասում է.

5. Զերկինս արար իմաստութեամբ իւրով, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Երկինքն ստեղծեց իր իմաստությամբ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Հայտնի է Որդու և Հոգու միջոցով, ինչպես որ մի այլ տեղ հստակ ասաց. «Տիրոջ ողորմությամբ է լցված երկիրը: Տիրոջ խոսքով ստեղծվեց երկինքը, և իր բերանի շնչով՝ նրա բոլոր զորությունները» (Սղմ. 32:5-6): Նաև իմաստությամբ, քանի որ բանական իմաստուններով լցրեց երկինքը: Նորից՝ երկինքը ստեղծեց իր իմաստությամբ ընդարձակ, քանզի հարմար և պատշաճ ժամանակին այնտեղ է փոխադրելու մարդկային ազգին: Քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը, որովհետև ոչ թե իր կարիքների համար է, այլ որպեսզի արարածները վայելեն նրա ողորմությունը:

6. Հաստատեաց զերկիր ի վերայ ջուրց, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Երկիրը հաստատեց ջրերի վրա, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Այդքան ծանրությունն այդպիսի տկարության և թուլության վրա, և թեև ասվում է, որ ջրերը հողմերի վրա են, սակայն այլ է երկրի եզերքի տեղը, որտեղ ջրերի վրա հող է, և այլ, որտեղ հողերի մեջ է ջուրը, և  երկրի մեջ և երկրի վրա ջրեր են, որպեսզի բոլորին հայտնի դառնա Արարչի ամենահնար զորությունը: Ու նաև բանական երկրի խորհուրդն ունի, որ հաստատվեց ավազանի ջրերի վրա, և որ ցույց է տալիս Տիրոջ ողորմությունը:

7. Արար զլուսաւորս մեծամեծս միայն, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

8. Արեգակն արար իշխանական տունջեան,  զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Միայն ինքը ստեղծեց լուսատուները մեծամեծ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը: Արեգակը կարգեց ցերեկվա տիրակալ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Ինչպես որ Մովսեսն ասաց. «Աստված ստեղծեց երկու մեծ լուսատուներ» (Ծննդ. 1:16): Ասում են, որ կան աստղեր, որոնք արեգակից էլ մեծ են, բայց քանի որ արեգակը ցերեկվա իշխանն է՝ ծածկում է նրանց իր հզոր լույսով, կամ ասում են, որ շատ հեռու են գտնվում, ուստի և չեն կարողանում իրենց լույսը ներքև արձակել, հետևաբար և չեն կարողանում ցույց տալ իրենց մեծությունը:

9. Զլուսին և զաստեղս իշխանական գիշերոյ, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Լուսինն ու աստղերը՝ գիշերվա տիրակալ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Եվ քանի որ գիշերվա իշխաններ են, հետևաբար զարդարում են ոչ թե ցերեկը, այլ՝ գիշերը, և սրանց միջոցով է երևում նրա ողորմությունը, և որքան միջոցներ ծառայեցրեց մարդկանց և այլ արարածների կարիքների համար:

10. Եհար զերկիրն եգիպտացւոց անդրանկօք իւրովք հանդերձ, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Կործանեց եգիպտացիների երկիրն իր անդրանիկ ծնունդներով հանդերձ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Քանի որ այս ամենի Արարչից չերկնչեցին:

11. Եւ  եհան զԻսրայէլ ի միջոյ նորա, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Իսրայելացիներին հանեց Եգիպտոսից, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Քանի որ իր արդար ատյանի առջև կանչելով նրանց՝ Իսրայելի հանդեպ ողորմության պատճառով եգիպտացիներին կորստյան մատնեց, որովհետև խեղդամահ էին անում Աբրահամի սուրբ սերմը: Ուստի և Աստծու դատաստանը ողորմության կշիռով է, ինչպես որ ասում է. «Կշեռքով պիտի հաստատեմ իմ ողորմությունը» (Ես. 28:17), իսկ իրավունք ասելն այս է, թե՝ նրա աթոռը հաստատուն է:

12. Ի ձեռն բարձր և ի բազուկ հզօր, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Արեց այդ՝ բարձր ձեռքով և իր հզոր բազկով, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Ձեռք ասելով նկատի ունի ներգործությունը, բազուկ՝ զորությունը, քանզի առանց աշխատելու ամեն ինչ կարող է և չի վաստակում:

13. Եհերձ զծովն մեծ, և բաժանեաց յերկուս մասունս, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Պատռեց մեծ ծովն ու բաժանեց երկու մասի, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Սուտ են նրանք, ովքեր ասում են, թե ըստ տասներկուսի բաժանեց [Իսրայելի տասներկու ցեղերի]:

14. Եւ անցոյց զԻսրայէլ ընդ մէջ նորա, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

15. Ընկղմեաց զփարաւոն և զզօրս իւր ի ծով Կարմիր, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Իսրայելացիներին անցկացրեց ծովի միջով, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը: Փարավոնին իր զորքով ընկղմեց Կարմիր ծովում, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Այստեղ նույնպես կշռվեց Աստծու ողորմությունը, որովհետև չէր մտածել, որ ծովը կբաժանվի և ոչ էլ այն, որ չի կարող փակել Իսրայելի ճանապարհը: Փարավոնին իր զորքով, որովհետև զորքն էլ կամակից էր թագավորին, քանզի ահա նրանք, ովքեր նրանց հետ չգնացին, ողորմությամբ փրկվեցին:

16. Եւ եհան զժողովուրդ իւր յանապատ, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Իր ժողովրդին հանեց դեպի անապատ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Վեց հարյուր հազարին՝ չհաշված կանանց և անթիվ մանուկներին՝ մինչև քսանմեկ տարեկան և վաթսունից անց ծերունիներին՝ առանց հաշվելու, քառասուն տարի անապատում կերակրել նոր ծնվածների հետ միասին, զգեստներով և կերակուրով սնուցել, գազաններից ու սողուններից [պահել], ինչպես Մովսեսն էր ասում. «Քեզ անցկացրեց մեծ ու ահազդու անապատի միջով, ուր օձն ու կարիճն են խայթում, ծարավը տանջում» (Բ Օրին. 8:15), և որ սա միայն Աստծու գործն էր: Քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը. որովհետև նրա ողորմությունը նման չէ ժամանակավորների և մահկանացուների [ողորմությանը]:

17. Եհար զազգս մեծամեծս միայն, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

18. Եւ սպան զթագաւոր հզօրս, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Հարվածեց մեծամեծ ազգերի, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Սպանեց հզոր թագավորների, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Հզորների ու բազմությունների զորությունը Տիրոջ զորության առջև փոշու և գոլորշու պես է:

19. ԶՍեհովն թագաւոր ամովրհացւոց, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

20. ԶՈվք թագաւոր Բասանու, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Սպանեց ամորհացիների թագավոր Սեհոնին, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը, Բասանի թագավոր Օգին, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Սպանեց նրան, ով ինը կանգուն երկարություն ուներ և հինգ կանգուն լայնություն, որի մեծությանը չափ չկար:

21. Ետ զերկիր նոցա ի ժառանգութիւն, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

22. Ժառանգութիւն Իսրայէլի ծառայի իւրոյ, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Նրանց երկիրը որպես ժառանգություն տվեց, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը, տվեց որպես ժառանգություն Իսրայելին՝ իր ծառային, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Քանի որ չէին թողնում անցնել իրենց երկրի միջով նույնիսկ ոտքով, և չծառայեցին իրենց Արարչին:

23. Յիշեաց զմեզ Տէր ի խոնարհութիւն մերում, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

24. Եւ փրկեաց զմեզ ի ձեռաց թշնամեաց մերոց, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Տերը մեզ հիշեց մեր խոնարհության մեջ, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Նա փրկեց մեզ մեր թշնամիների ձեռքից, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

[Տերը մեզ հիշեց] ոչ թե մեր առաքինության մեջ, այլ՝ խոնարհության՝ խստագույն ծառայության մեջ կավի և աղյուսի տակ, և Աստված ինքն է ասում. «Լսեցի նրանց աղաղակը... և իջա, որ նրանց փրկեմ» (Ելք 3:8):

25. Ո տայ կերակուր ամենայն կենդանեաց, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Նա կերակուր է տալիս բոլոր ապրող էակներին, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Ով կերակրի կարիք ունեցող ստեղծեց, նա էլ ամեն ժամ կերակրում է բոլոր էակներին, ապա զարմանալի չէ, որ Իսրայելին այդքան տարի կերակրեց:

26. Խոստովան եղերուք Աստուծոյ երկնաւորի, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:

Գոհությո՛ւն մատուցեցեք երկնավոր Աստծուն, քանզի հավերժ է նրա ողորմությունը:

Հայտնի է, որ նաև երկնավորներին իմանալի կերակուրով հավիտյան նախախնամում է:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը

 

23.06.20
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․