Գրքեր

Սուրբ առաքյալ Տիտոսի վկայաբանությունը

Յոթանասունից մեկի` սուրբ Տիտոս առաքյալի պատմությունը գրառել է Զինասը, որին հիշում է Պողոսն իր թղթում:

Տիտոսը Կրետե կղզուց էր, խիստ բարեբարո և մեծազգի և եղբորորդին էր Մինոս արքայի, որ Կրետեի թագավորն էր: Եվ Տիտոսը հույժ ուսումնասեր էր և ցանկանում էր սերտել իմաստասիրական գրքերը, [ծանոթանալ] հելլենական դպրությանն ու Հոմերոսի ու Պլատոնի հանճարներին և նրանց նման իմաստասերների ստորոգություններին:

Եվ երբ քսան տարեկան էր, մի ձայն լսեց, որ ասում էր իրեն. «Տիտո՛ս, Տիտո՛ս, դու պետք է դուրս գաս այստեղից և փրկես քո հոգին, որովհետև ոչ մի օգուտ չես քաղի Հոմերոսի և Պլատոնի գրքերից, որոնցով որոշել ես ուսանել»: Տիտոսը խիստ զարմացավ և այնուհետև սկսեց ընթերցել մարգարեական գրքերը: Եվ վերցնելով Եսայի մարգարեի գիրքը` բացեց այն տեղն, ուր գրված էր. «Նորոգվեցե՛ք Իմ առջև, կղզիներ» (ԽԱ. 1): Եվ երբ ծածկեց գիրքը, ինչ-որ աստվածային շնորհ իջավ նրա վրա: Եվ Քրիստոսի համբավի և Նրա գործած սքանչելիքների լուրն իսկույն առան Մինոս թագավորն ու ամբողջ Կրետե կղզին: Թագավորը զարմացավ և կամենում էր տեսնել Քրիստոսին, ինչպես Եդեսացիների քաղաքի Աբգար1 թագավորը: Եվ խորհրդակցեց Կրետեի իշխանների հետ և իր եղբորորդի Տիտոսին Երուսաղեմ առաքեց, նրա հետ նաև սուրհանդակներ և իշխաններ2` տեսնելու Քրիստոսին և Նրա գործած սքանչելիքները, որ վերադառնալով` ամենն ստույգ պատմեին իրեն:

Եվ երբ Տիտոսը գնաց Երուսաղեմ, տեսավ Քրիստոսին և երկրպագեց Նրան, նաև ականատես եղավ սքանչելիքներին, որ Քրիստոս գործում էր Երուսաղեմում: Եվ ստուգությամբ թագավորին գրեց Քրիստոսի մասին և իշխաններին ու սուրհանդակներին թղթով հանդերձ ուղարկեց հորեղբոր մոտ, իսկ ինքը մնաց Երուսաղեմում` հարելով Քրիստոսի աշակերտներին: Եվ ականատես եղավ Քրիստոսի չարչարանքներին, խաչելությանը, մահվանը, թաղմանը, մեռելներից հարություն առնելուն և երկինք համբարձվելուն: Եվ երբ Սուրբ Հոգին Վերնատուն իջավ, Տիտոսը սուրբ առաքյալների հետ էր և դասվեց Տիրոջ յոթանասուներկու աշակերտների շարքը:

Երբ Պողոսը պաղեստինցիների Կեսարիայում հավատաց ի Քրիստոս, առաքյալները Տիտոսին եպիսկոպոս ձեռնադրեցին և Պողոսի հետևից ուղարկեցին աշխարհով մեկ քարոզելու: Եվ գնալով Քրիստոս էին քարոզում ու սերմանում էին կենաց խոսքը բոլոր քաղաքներում և գավառներում: Եվ բազում տանջանքներ և նեղություններ կրելով` դիմացան Տեր Քրիստոսի անվան համար: Եվ մկրտությամբ լուսավորում էին` բազում և անթիվ, նաև մեծամեծ հրաշքներ և սքանչելիքներ գործելով և այդպես Քրիստոսի հավատքին բերելով: Եվ մշտապես հավատացյալների անթիվ բազմություններ էին նվիրում Աստծուն:

Եվ գնալով Կրետե կղզին` Պողոսը, իբրև հայրենի ժառանգություն, Տիտոսին Գորտինա քաղաքի եպիսկոպոս կարգեց: Եվ այնտեղից ելնելով` գնացին Ասիա` Եփեսոս: Մտան քաղաքն ու սկսեցին քարոզել փրկության Ավետարանը: Եվ բազում հիվանդների վրա դնում էին ձեռքերն ու արտասանելով Տեր Հիսուսի անունը` անմիջապես բժշկում: Եվ նրանց սքանչելիքների համբավը տարածվեց ամբողջ գավառով մեկ: Եվ հրեաներից ու հեթանոսներից շատերը այդ ժամանակ հավատքի եկան, ավելի քան տասներկու հազար մարդ` կանանցով և երեխաներով, և մկրտվեցին միևնույն օրը: Իսկ Պողոսը, Սուրբ Հոգու կանչով, այնտեղից դարձավ և եկավ Հռոմ: Եվ քարոզության սկզբից ի վեր մինչև վախճանը Տիտոսը [երբևէ] չթողեց Պողոսին, այլ մշտապես շրջեց նրա հետ` մեծամեծ վշտեր և դժվարություններ կրելով, մինչև որ Ներոն կայսրը Հռոմ քաղաքում Պողոսի գլուխը սրով հատելու վճիռ կայացրեց: Եվ մնալով առանց սուրբ Պողոսի` երանելի Տիտոսը սգաց:

Ասես մնալով որբ` արտասվաթաթավ վերադարձավ Հռոմից և եկավ իր վիճակը` Կրետե կղզի: Եվ իբրև ազգակցի` նրան ընդունեցին մեծ խնդությամբ և նրա գալով` ճոխ խնդություն կատարեցին, ու քանի որ դեռևս հեթանոս էին, զարդարեցին կուռքերի տաճարն ու Տիտոսին տաճար հրավիրեցին: Եվ տաճարը մտնելով` սկսեց աղոթել եբրայեցոց բարբառով և ասել այս սաղմոսը. «Մե՛ր Աստված, ողորմի՛ր մեզ և օրհնի՛ր մեզ» (ԿԶ. 2): Եվ երբ այսպես աղոթեց, խոսքն ավարտելով` կնքեց փրկական Նշանով և հանկարծակի Արտեմիսի բագինն ընկավ գետին ու ջարդվեց: Իսկ հավաքված ժողովուրդը, տեսնելով սուրբ առաքյալի միջոցով կատարված սքանչելիքը, նրան Աստված համարեց և միաբան սկսեց աղաղակել և ասել. «Մի է Աստված, որ այսօր երևաց մեզ»:

Եվ սկսեց Քրիստոս քարոզել նրանց, և այդ օրը հինգ հարյուր մարդ հավատաց: Եվ սուրբ ավազանով մկրտելով` լուսավորեց նրանց: Եվ նրանցից երեցներ և սարկավագներ ձեռնադրեց, եկեղեցի կառուցեց և քահանաներ և պաշտոնյաներ կարգեց ու գնաց այլ տեղեր ու քաղաքներ: Եվ Կրետե կղզում ինը քաղաք կար, և` բազում գյուղեր: Եվ այնտեղ բազում սքանչելիքներ գործեց և Քրիստոս քարոզելով` նրանց աստվածգիտության դարձրեց: Եկեղեցիներ կառուցեց և ինը քաղաքներում եպիսկոպոսներ ձեռնադրեց` Կնոսոսում, Եռապիտնիսում, Կիդոնիայում, Քերոնիսոնում, Ելևթերոնում, Լամբիսում, Կիսամիայում, Կամբանայում, Գորտինայում: Եվ Գորտինան դարձրեց մետրոպոլիս, որ մայրաքաղաք է թարգմանվում: Եվ մնալով վեց տարի` նրանց ամրապնդեց ամենասուրբ Երրորդության հավատքի մեջ: Եվ բազում ու անհամար սքանչելիքներ գործեց այնտեղ և ամբողջ աշխարհին բարիքների օրինակ եղավ, որովհետև առաքինի էր հույժ, և նրա կերակուրը լոկ պարտեզի բանջարն էր ու խմելու ջուրը:

Եվ նրա սուրբ կյանքի օրերն այսքան եղան. քսան տարեկան էր, երբ գնաց Երուսաղեմ Քրիստոսին երկրպագելու և Քրիստոսի մոտ մնաց մեկ տարի: Քարոզության ժամանակ Պողոս առաքյալին հետևեց երեսունութ տարի, վեց տարի մնաց Կրետեում` իր աթոռին, իսկ իր գավառը գնալով` մնաց ինը տարի: Եվ աշխարհում նրա կյանքի տարիները եղան յոթանասուն և չորս: Եվ այսքան տարի ճնշում էր մարմինն իր տեսակ-տեսակ առաքինություններով, որ և [անգամ] քնի ժամանակ չէր հանգչում բարձին, այլ գետնին` քուրձերի և մոխրի վրա:

Իսկ երբ պետք է փոխվեր առ Քրիստոս, տեսավ հրեշտակական գնդերը, որ իջել էին իր մոտ: Եվ տունը լի եղավ անուշահոտ խնկով, և մի լուսավոր ամպ հովանի եղավ նրա վերևում: Եվ նրա երեսը պայծառացավ, ու ժպտաց, ձեռքերը բարձրացնելով դեպի երկինք տարածեց ու այսպես ասաց. «Ի՛մ Տեր Հիսուս Քրիստոս, Քո հավատն անշարժ պահեցի և անդրդվելի` Քո ժողովրդին: Այսուհետև Դու, Տե՛ր, անխախտ հաստատի՛ր և պահի՛ր Քո ժողովրդին: Իմ հոգին հանձնում եմ Քո ձեռքը»: Եվ արտասանելով` «Ամեն», հոգին Աստծուն ավանդեց: Եվ վերցնելով նրա մարմինը` պատեցին մաքուր կտավով և օծեցին յուղերով ու խնկով: Եվ երբ գերեզմանն էին տանում թաղելու` հրաշքներ և սքանչելիքներ եղան, և ինչքան պահված ու թաքցված բագիններ կային կղզում` բոլորն ընկնելով կործանվեցին: Ինչը տեսնելով` ամենքն ավելի հաստատվեցին հավատքի մեջ մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի, որին փառք, հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

 

1  Խոսքը Եդեսիայի Աբգար Արշակունի թագավորի մասին է: Ծան. հրատ.:

2  Գրքում` «իմաստուններ»: Փխ. ըստ հետագա շարադրանքի:

 

Վարք Սրբոց, Հատոր Դ, Ս. Էջմիածին – 2010թ.

 

31.03.15
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․