Պատասխան – Վերստին ասում եմ, որ այն խավարն ամբողջ աշխարհի վրա իջավ: Դա բոլոր վարդապետների ընդհանուր կարծիքն է, որ հիմք ու վկա ունեն երեք Ավետարանիչների խոսքը, ինչն անհերքելի է. «Եվ կեսօրին ամբողջ երկրի վրա խավար եղավ մինչև ժամը երեքը» (Մատթ. 27:45): Այսպես են գրում նաև մյուս Ավետարանիչները: Այս ստույգ վկայությանը հակառակ ոչինչ չկա Սուրբ Գրքում, որպեսզի համայն աշխարհը չհասկանանք: Գիտեմ՝ հավատում ես, որ այն խավարումը բնական պատճառով չէր, այլ հրաշքով տեղի ունեցավ: Ուստի Սուրբ Ավետարանիչների վկայությամբ, որին հետևում են բոլոր վարդապետները, հարկ է հավատալ, թե ամբողջ աշխարհի վրա խավարում եղավ:

Արդ՝ բերածդ վկայության նման, ես ևս քեզ նմանատիպ վկայություններ կգտնեմ, որ «ամբողջ աշխարհ» կամ «ամբողջ երկիր» ասվածը միշտ չէ, որ նշանակում է ամբողջը: Սակայն այդպես չհասկանալու պատճառ ևս կա. «Այն օրերին Օգոստոս կայսեր կողմից հրաման ելավ՝ ամբողջ երկրում մարդահամար անելու համար» (Ղուկ. 2:1): Ահա այստեղ պարզ երևում է, որ «ամբողջ» բառը ողջ աշխարհին չի վերաբերում, այլ մատնանշում է իր իշխանության ներքո եղած տարածքը: Աբդիուն ասում է Եղիա մարգարեին. «Չկա ազգ կամ թագավորություն, ուր իմ տերը մարդ ուղարկած չլինի քեզ որոնելու» (Գ Թագ. 18:10): Այստեղից հայտնի է դառնում, որ ոչ բոլոր թագավորությունների և ազգերի մեջ է որոնել Աբդիուն, այլ միայն այն սահմանակից գավառների մեջ, որոնց հետ հաղորդակցություն ուներ Աքաաբ թագավորը:

Ահա բերածդ վկայությանը նման են սրանք, որոնց մեջ «ամբողջ» ասելով լրիվը նկատի չի առնվում: Բայց Ավետարանիչների ասած «ամբողջ» բառը այսպիսին չէ: Այդ խավարումը եղավ բովանդակ աշխարհի վրա: