Գրքեր
15 Փետրվար, Գշ Սուրբ Ատոմյանց զորավարների հիշատակության օր

Երբ խոսում ենք նահատակված հայ զինվորականների մասին, նախ պետք է հիշել Ս. Վաչեյանց՝ նախարարական զորավարներ և հայազգի զինվորականներ, որոնք Վաչե Մամիկոնյան զորավարի առաջնորդությամբ, բազմաթիվ հաղթանակներ տանելուց և ներքին ու արտաքին թշնամիներին հայրենի սահմաններից վտարելուց հետո, նահատակվեցին: Եվ այդ ժամանակվա կաթողիկոսը՝ Վրթանես Հայրապետը, նրանց արժանի դարձրեց ամենամյա հիշատակության, որովհետև ընկել էին «Հայաստան աշխարհի, եկեղեցու և աստվածագործ կարգերի համար»: Ուստի ազգասեր Հայրապետն ասաց. «Մեր երկրի մեջ օրենք պետք է դարձնենք, որ նրանք Քրիստոսի համար նահատակվածների նման, ամեն տարի մշտական հիշատակության արժանանան»: Եվ սուրբ հայրապետն ավելացրեց, որ ոչ միայն Վաչեյանք, այլ նաև բոլոր նրանք «ովքեր հայրենիքի փրկության համար նրանց նման կմահանան»՝ սրանց հետ հիշատակվեն:

Այսօր Ս. Վաչեյանց անունով տոն չունենք: Կարծիք կա, որ սկզբում Վարդանանց հիշատակը Վաչեյանց հետ է տոնվել և ապա Ս. Եղիշեի և Ս. Փարպեցու մեզ ծանոթ պատմական գրքերի շնորհիվ Վարդանանց նահատակությունը ազգի մեջ փառավոր տեղ գրավելով՝ իր մեջ առավ Ս. Վաչեյանց հիշատակությունը:

Նաև պե՛տք էր հիշատակել այն քաջ և բարձրաստիճան զինվորականներին, որոնց անունները, դժբախտաբար, պատմության մեջ չեն հիշատակված, որոնք, սակայն, տանջանքների ենթարկվելով նահատակվեցին Վարդանանց շարժումին նախորդող հալածանքների օրերին: Հիշատակության էր արժանի նաև «երանելի այրը, որի անունն էր Գարեգին», որը համարձակվեց հանդիմանել Հազկերտին, երբ սա, իբրև խաչի անարգ մահով մեռած մեկին, հեգնում էր Քրիստոսին: Գարեգինը ասաց. «Ինչո՞ւ չես հիշում Նրա Հարությունը, Համբարձումը և վերստին Գալուստը իբրև բովանդակ մարդկության Դատավոր»: Սա էլ պիտի խառնված լիներ Վարդանաց զորավարների հետ և հավանաբար «Առաջադեմ» կոչված այս Գարեգինը միաձուլված լինի Գարեգին Սրվանձտյան նախարարի հետ, որն ընկավ Ավարայրի ճակատամարտում:

Այժմ մենք անդրադառնանք Ատոմյանց զորավարներին, որոնք մինչ այժմ հիշատակվում են մեր տոնացույցում և ներառված են Հայսմավուրքներում:

Սրանց գլխավորներն են Ատոմ Գնունին և Մանաճիհր Ռշտունին, որոնք մինչև վարդանանց շարժումը իրենց գնդերով ծառայում էին պարսից հրամանատարության ներքո: Նրանք պարսից թագավորից Պարսկաստանի հեռավոր սահմաները գնալու հրաման ստացան, սակայն, Ճանապարհին մտափոխվելով՝ Հայաստան վերադարձան: Ճանապարհին պարսից հսկայական բանակի դեմ առ դեմ հանդիպելով և դիմադրելն անօգուտ համարելով՝ զենքերը վայր դրեցին և կամավոր նահատակությունը հանձն առան՝ քանի որ պարսիկները հրաման էին ստացել նրանց ստիպել ուրանալ և հակառակ պարագայում՝ նահատակել: Սրանք նահատակվեցին Վանի հարավային կողմում գտնվող Անձևաց և Ռշտունյանց գավառներում: Նրանց մեջ, բացի վերոնշվածներից, անունով հայտնի են նաև Ատոմի որդին՝ Վարս Գնունին, ինչպես նաև Վարս Ոստանիկ, Ներսեհ Երվանդունի և Վարձավոր Արծրունի, «սուրբ ընկերակիցները»: Ուրեմն սրանք երկու նախարարական հեծյալ գնդեր էին, ընդհանուր շուրջ հազար հոգի:

Նրանց հիշատակը տոնվում է Բուն Բարեկենդանը կանխող երկրորդ շաբաթվա երկուշաբթի օրը, իսկ Հայսմավուրքը օգոստոսի 19-ին է նշում նրանց նահատակության պատմությունը:

Մի յուրահատուկ մանկունք շարական ունեն, որի առաջին տունը այստեղ ենք դնում

 

Աղաչում եմ Քեզ, Տեր, Սուրբ Ատոմյանների բարեխոսությամբ,

Որոնք նահատակվեցին պատերազմական ճակատամարտում,

Հաղթական եղան թշնամու դեմ,

Սրանց բարեխոսությամբ խնայիր մեզ Քրիստոս:

 

 

«Հայազգի Սուրբեր», Շնորհք արքեպսԳալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐ» մատենաշարԵրևան1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց՝ Վաչագան սրկԴոխոլյանը

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․