Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Պատմում են, որ պատերազմի ժամանակ մի փոքրիկ վիետնամական գյուղում արկերն ընկան ուղիղ մանկատան վրա, որը միսիոներների խումբն էր տնօրինում: Բոլոր միսիոներներն ու մի քանի երեխա զոհվեցին, իսկ երեխաներից մի քանիսն էլ վիրավորվեցին, այդ թվում մի ութնամյա աղջիկ:
Գյուղացիները հարևան քաղաքից բժշկական օգնություն խնդրեցին, և վերջապես մի ամերիկացի ռազմական բժիշկ ու բուժքույր եկան: Հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ աղջնակի վիճակն ամենածանրն է, և .....
Հայր Ամոնը մի անգամ պատմեց. «Ես և հայր Բիտիմը գնացինք հայր Աքիլասի մոտ և լսեցինք, որ նա ներսում այս խոսքն է կրկնում. «Մի՛ երկնչիր, Հակո՛բ, իջնել Եգիպտոս»: Նա ժամերով նույն բանն էր կրկնում: Երբ բախեցինք դուռը, բացեց մեր առջև և հարցրեց, թե որտեղից ենք, իսկ մենք վախեցանք ասել, թե խուցերից ենք, ասացինք` Նիտրեա լեռից ենք: Նա մեզ ասաց. «Ի՞նչ անեմ ձեզ համար, քանի որ հեռվից եք եկել»: Մեզ ներս մտցրեց, և տեսանք, որ այդ գիշեր մեծ քանակությամբ .....
Գինեգործը ընկնում է մի մեծ փոսի մեջ և օգնություն կանչում: Մի գյուղացի անցնելիս լսում է և շտապում օգնել, սակայն ասում է.
- Ի՞նչ կտաս, մինչ քեզ այս փոսից դուրս հանելը. ընտանիքս սոված սպասում է, երբ տուն հաց կտանեմ:
Գինեգործը գրպանից հանում է ոսկեդրամները, մտմտում ու նորից դնում գրպանը և պատասխանում.
- Իմ պահեստում ավելացած գինի ունեմ, որն այժմ թագավորի համար եմ տանում: Սայլս մոտակայքում է, որի վրա այդ գինով լի կճուճն է, և գավաթներ կան: Գնա .....
Մի անգամ աղքատ գյուղացու կինը եկավ քահանայի մոտ:
- Տե՛ր հայր, հոգնել եմ- տխուր ասաց նա,- Մենք անդադար աշխատում ենք, բայց օրեր կան, որ մի կտոր չոր հացից բացի ոչինչ չենք կարողանում տալ մեր երեխաներին: Բայց ամենից շատ հոգնել եմ մեր խղճուկ տանն ու բակին, երեխաների մաշված հագուստին և ամուսնուս հոգնած դեմքին նայելուց:
Մտորեց քահանան և կնոջը խնդրեց իր հետ գնալ: Նա մի գեղեցիկ տուն ցույց տվեց կնոջը, որի այգում երեխաներ էին խաղում:
- Ի՞նչ ես կարծում, .....
Ոմն եղբայր հարցրեց հայր Մոտային և ասաց. «Եթե մի ուրիշ տեղ գնամ բնակվելու, ի՞նչ խորհուրդ կտաս, ինչպե՞ս վարվեմ»: Ասաց ծերը. «Եթե ուզում ես մեկ այլ տեղում բնակվել, մի՛ կամեցիր անուն հանել, թե` արգելական եմ և չեմ գնում եկեղեցի, ո՛չ ուտում եմ, ոչ ըմպում եմ, ո՛չ քնում եմ և նման այլ բաներ, որովհետև դա սուտ հռչակ է, իսկ հետագայում ձանձրույթ և խռովություն կգտնես, որովհետև մարդիկ, որտեղ գտնում են այդպիսի մեկին, այնտեղ են ձգտում գնալ և շփոթ են առաջացնում: .....
Մի ծեր դարբին կար, որը հայտնի էր նրանով, որ երկրի լավագույն սրերն էր պատրաստում: Նրա մոտ տարբեր կողմերից զինվորներ էին գալիս և նա յուրաքանչյուրի համար գերազանց զենք էր պատրաստում: Եվ գնորդները հետո պարծենում էին իրենց մարտական հաջողություններով՝ յուրաքանչյուրը հարուստ ավարով էր վերադառնում արշավանքից:
Մի օր էլ մի պատանի եկավ նրա մոտ և ասաց.
- Ինձ համար մի սուր կռիր, վարպե՛տ, որպեսզի մեր արքայի հետ կարողանամ արշավանքի մասնակցել: Կարո՞ղ .....
Հայր Սերենիոսի մասին ասում էին, թե շատ էր աշխատում և օրական երկու պաքսիմատ էր ճաշակում: Նրա մոտ եկավ նրա գործակից հայր Իովը, որը նույնպես մեծ ճգնավոր էր, և ասաց նրան. «Իմ խցում ես իմ կարգով եմ ընթանում, սակայն երբ դուրս եմ գալիս` եղբայրներին եմ հավասարվում»: Եվ հայր Սերենիոսը նրան ասաց. «Եթե քո խցում ժուժկալես` մեծ առաքինություն չէ: Մեծ առաքինություն կլինի, երբ քո խցից դուրս դա անես»:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» .....
Մեզնից յուրաքանչյուրն իր կյանքում գոնե մեկ անգամ հանդիպել է այնպիսի մարդու, ում համար վեճի ընթացքն ավելի կարևոր է, քան ճշմարտությունը: Նման մարդիկ միշտ և ամենուրեք ամեն առիթով վիճում են: Հենց այդպիսի մի մարդ էր ապրում գյուղերից մեկում: Նա անասելի տաքարյուն և համառ էր, իր պերճախոսությունը ցուցադրելու ոչ մի առիթ բաց չէր թողնում և բոլորի հետ վիճում էր:
Արդարության համար պիտի նշենք, որ նա առաջնակարգ վիճող էր, և կյանքում ոչ մի լեզվակռվում չէր .....
Ոմն եղբայր հարցրեց Աբբա Անտոնիոսին և ասաց. «Ի՞նչ անեմ իմ մեղքերի հետ»: Ծերն ասաց. «Ով կամենում է փրկվել մեղքերից, հառաչանքներով միայն կազատվի դրանցից»: Նույն ինքը դարձյալ ասաց. «Լա՛ցն է այն ճանապարհը, որ ցույց տվեց մեզ Սուրբ Գիրքը: Մեր հայրերն ասացին. «Լացե՛ք, որովհետև դրանից բացի ուրիշ ճանապարհ չկա»: Եթե ընկնես մեղքի մեջ և ետ դառնաս դրանից, սկսես տրտմել և ապաշխարել, տե՛ս, մինչև մահվանդ օրը չդադարեցնես առ Տեր տրտմությունն .....
Պորֆիրիոս ծերն իր հոգեզավակներից մեկին ասաց, որ նա այսքան տարի կապրի: Երբ այդ մարդն իր առողջությունը վտանգի ենթարկեց, ծերը հայտարարեց, որ նա կարող էր մահանալ: Տարակուսանքով լի այն հարցին, թե դա ինչպես է համապատասխանում նախկինում ասվածին, ծերը պատասխանեց. «Այն, ինչ քեզ ասացի՝ ճշմարիտ է: Ոչինչ չի փոխվել: Քո կյանքի կանթեղն այնքան տարիների ձեթ ունի, որքան քեզ ասացի: Բայց եթե դու այն շրջես, ապա ձեթը կթափվի և կանթեղը կհանգչի: Այդպիսին է կյանքը: .....
Աբբա Պոլիքրոնիոսը մեզ պատմեց և ասաց. «Պենթուկլայի միաբանությունում մի եղբայր կար` սաստիկ զգոն, որը պոռնկության պայքարի մեջ էր: Երբ շատ ծանրացավ պայքարը նրա վրա, ելավ վանքից և գնաց Երիքով` կատարելու իր ցանկությունը, իսկ երբ մտավ պոռնկանոցի ներքնատունը, նույն պահին ամբողջովին բորոտեց: Տեսնելով, որ ինքը արժանին ստացավ, Աստծուց գոհացած՝ վերադարձավ իր վանքը և ասաց. «Աստված բերեց ինձ վրա այս խրատը, որպեսզի իմ հոգին փրկվի»:
«Սուրբ .....
Թագավորի մոտ միևնույն խնդրանքով երեք չքավոր են գալիս, որոնցից երկուսին օգնում է, իսկ երրորդին դատարկաձեռն ետ ուղարկում: Պալատականները չեն հասկանում և զարմանում են, թե ինչո՞ւ արքան այդպես վարվեց, երբ երեքն էլ չքավոր էին և միևնույն խնդրանքն ունեին: Եվ թագավորը պատասխանում է.
- Առաջինին հագուստ տվեցի, որովհետև կիսամերկ էր, երկրորդին էլ նվիրեցի, որովհետև իր երեխան էր մերկ, իսկ երրորդը, թեև ավելի աղքատ էր, բայց իր փափկասիրության, փառքի ու անվան .....
Հայր Մովտոյիսն ասաց. «Եթե կամենում ես բնակվել անապատում, կամ մեկ այլ տեղ, ուր չի հասնում ամբոխը, կամ վանքում` բազում եղբայրների մեջ, և ինչոր մեկը հյուր գա այնտեղ, դու պարտավոր ես ընդունել նրան, քանզի նա հանգստյան տեղ չունի, իսկ եթե բազմության հետ ես և չես ընդունում նրան` քո խորհուրդները քեզ չեն նեղի, որովհետև նա մեկ այլ տեղ կգտնի հանգստի համար, իսկ եղբայրների բազմությունը քեզ հովանի կլինի, և կարող ես ապահով հանգչել»:
«Սուրբ .....
Ուսումնական տարվա սկզբին վեցերորդ դասարանի դասղեկը կանգնած էր իր նախկին հինգերորդցիների առջև: Նա մի հայացք նետեց դասարանին և ասաց, որ նրանց բոլորին հավասարապես սիրում է և ուրախ է կրկին տեսնել: Դա մեծ սուտ էր, քանի որ նստարաններից մեկի վրա կծկված մի տղա էր նստած, որին ուսուցչուհին չէր սիրում: Ուսուցչուհին նախորդ տարի էր ծանոթացել այս դասարանի հետ և դեռ այն ժամանակ էր նկատել, որ այդ տղան իր համադասարանցիների հետ չի խաղում, նրա հագուստը կեղտոտ .....
Սրբերից մեկը` Փիլագրիոս անունով, բնակվում էր Երուսաղեմում և գործում էր, որ իր հացը վաստակի: Մինչ փողոցում վաճառում էր իր ձեռագործը, ահա մեկը գցեց իր քսակը, որի մեջ հազար դահեկան կար: Ծերը, գտնելով այն, մնաց նույն տեղում` ասելով թե` ով կորցրեց, նորից գալու է այս տեղը: Եվ նա եկավ` լալով ու արտասվելով: Ծերը տեսնելով նրան՝ մի կողմ տարավ և քսակը տվեց նրան: Իսկ այն մարդը բաց չէր թողնում նրան` կամենալով գեթ մի բանով վարձահատույց լինել, իսկ սուրբը չէր .....
