Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Հրեաստանում իսրայելցի սաստիկ մեծահարուստ մի մարդ կար, որի ողջ կարողությունը կուտակվել էր վաշխառությամբ, ստով, անիրավությամբ և սուտ վկայությամբ: Սրա միտքն ընկավ և հիշեց Աստծո դատաստանը և գնալով մի վարդապետի մոտ` ասաց նրան. «Աղաչում եմ քեզ, վարդապե՛տ, իմ միտքը աշխարհիկ հոգսերով է գերված, եթե հնար կա` բուժի՛ր ինձ, որ չկորչեմ»: Իսկ նա տվեց նրան Սողոմոնի գիրքը և ասաց. «Սա՛ ընթերցիր, և ինչ որ նա կասի` կատարի՛ր և կապրես»: Եվ երբ բացեց Գիրքը, .....
Սատանան գալիս է պարտքեր ունեցող մի արհեստավորի մոտ և առաջարկում.
- Ես քեզ հնարավորություն եմ տալիս, այսինքն` ցույց կտամ այն լեռը, որտեղ անսահաման ոսկի ու արծաթ է թաքցված, բայց մի պայման ունեմ` մահվանդ մահճում հոգիդ ինձ պիտի հանձնես:
Արհեստավորը մտածում է և պատասխանում.
- Առաջին հայացքից լավ առաջարկ է թվում` այս աշխարհում հարստության, մեծ ունեցվածքի մեջ կապրեմ... Բայց քառասուն տարի ապրեցի և այն կարծես մեկ ակնթարթի պես անցավ, ևս քառասուն .....
Մի հույն արքա ցանկացավ իմանալ, թե ով է ավելի վատը՝ արծաթասե՞րը, թե՞ նախանձը, որովհետև երկուսն էլ ոչ ոքի բարիք չեն ցանկանում: Այդ նպատակով իր մոտ կանչեց արծաթասերին ու նախանձին և ասաց.
- Խնդրե՛ք ինձնից ինչ ուզում եք, միայն իմացեք, որ երկրորդը երկու անգամ ավելի կստանա, քան առաջինը խնդրողը:
Արծաթասերն ու նախանձը երկար վիճում էին՝ չցանկանալով առաջինը խնդրել, որպեսզի երկու անգամ ավելի ստանան: Ի վերջո արքան նախանձին ասաց, որպեսզի նա խնդրի առաջինը: .....
Ոմն եղբայր անցնում էր մի ծերի խրճիթի մոտով և լսում էր, որ ծերը մերթ ասում էր. «Հեռացի՛ր, ապականվա՛ծ, հեռացի՛ր, պի՛ղծ, հեռացի՛ր, գարշելի՛», իսկ երբեմն էլ ասում էր. «Ե՛կ, սիրելի՛, ե՛կ, բարեգործ, ե՛կ, բարեկա՛մ»: Եվ եղբայրը, ներս մտնելով, հարցրեց. «Ո՞ւմ էիր կանչում, հա՛յր, և ո՞ւմ էիր վռնդում»: Նա ասաց. «Բարի խորհուրդներին էի կանչում, իսկ չար խորհուրդներին հալածում էի, որ գալիս էին ինձ ապականելու»:
«Սուրբ հայրերի վարքն .....
Վանականի տեսք ընդունած դևը եկավ մի ծերի մոտ և թակեց նրա խցի դուռը: Ծերը բացեց դուռն ու ասաց եկվորին.
- Աղո՛թք ասա:
Եկվորն ասաց.
- Այժմ, միշտ և հավիտյանս հավիտենից, ամեն:
Ծերը կրկին ասաց.
- Աղո՛թք ասա:
Դևը կրկնեց.
- Այժմ, միշտ և հավիտյանս հավիտենից, ամեն:
Ծերը երրորդ անգամ ասաց.
- Աղո՛թք ասա:
Դևը երրորդ անգամ էլ ասաց.
- Այժմ, միշտ և հավիտյանս հավիտենից, ամեն:
Այնժամ ասաց նրան ծերը.
- Այսպե՛ս ասա՝ Փառք Հորը, Որդուն և Սուրբ Հոգուն՝ այժմ, .....
Ոմն եղբայր հարցրեց հայր Պիմենին և ասաց. «Եթե տեսնեմ ընկերոջը որևէ հանցանքի մեջ, բարի՞ է՝ եթե ծաղրեմ այն»: Ծերը նրան ասաց. «Եթե մենք ծածկենք եղբոր մեղքը, Աստված էլ մեր մեղքը կծածկի»: Ասաց եղբայրը. «Երբ լսում եմ որևէ եղբոր մասին, որ հանցանք է գործել, նրան իմ սենյակ չեմ հրավիրում և նրա հետ չեմ ուրախանում, իսկ երբ տեսնում եմ բարի համբավի տեր այլ եղբոր, խնդությամբ ընդունում և պատվի եմ արժանացնում նրան»: Ծերը նրան ասաց. «Եթե այն .....
Երկու հոգի վիճում են: Մեկն ասում է.
- Ես գլխարկով մարդ եմ տեսնում, բայց նրանք երեքն են:
Մյուսը պատասխանում է.
- Ճիշտ ես, ինքս էլ գլխարկով մարդ եմ տեսնում, սակայն սխալվում ես. նրանք երկուսն են:
Եվ այդպես շարունակ վիճաբանում են: Հեռվում կանգնած գլխարկով մարդը լսում է, մոտենում և ասում.
- Երկուսդ էլ ճիշտ եք ասում. ինձ եք տեսնում՝ գլխարկով մարդուն, բայց ամբողջապես ստույգ չեք տեսնում՝ մեկիդ աչքին երկու հոգի եմ երևում, մյուսիդ՝ երեք...: Որպեսզի .....
Հայրերից մեկը պատմեց և ասաց. «Մինչդեռ ես Օքսիրինքոսում էի, շաբաթ երեկոյան եկան աղքատները, որպեսզի ողորմություն ստանան: Եվ մինչդեռ ննջում էին, նրանցից մեկը փսիաթի կեսը տակն էր առել, կեսը` վրան: Եվ սաստիկ ցուրտ էր: Երբ ինչոր կարիքի համար դուրս եկա, լսեցի նրա ձայնը, որ հառաչում էր ցրտից և դարձյալ կրկնելով իր խորհուրդը` մխիթարում էր իրեն և գոհանալով Տիրոջից` ասում էր. «Ով գիտե` քանի՜ մեծահարուստներ կան բանտերում՝ երկաթներով շղթայված, ոմանց .....
Մի քաղաքում այսպիսի սովորույթ կար՝ քաղաքի բնակիչներն իրենց համար արքա էին ընտրում այնպիսի մարդու, որը ո՛չ նրանց քաղաքի սովորույթներին էր ծանոթ, ո՛չ՝ օրենքներին: Ընտրված արքան, ոչինչ չիմանալով, բնականաբար, միայն սին հաճույքների և անգործության էր տրվում: Մեկ տարի անց նրան գահընկեց էին անում և աքսորում անմարդաբնակ կղզի, որտեղ նա պետք է տարատեսակ զրկանքներ և չքավորություն կրեր:
Այդ կերպ մի անգամ քաղաքն իր համար մի իմաստուն մարդու ընտրեց .....
Երկու եղբայրներ գնացին վաճառելու իրենց ձեռագործը: Երբ նրանցից մեկը գնաց իր պաշտամունքն անելու, մյուսը դևերի պայքարի և փորձության մեջ ընկավ: Եղբայրը գալով նրա մոտ` ասաց. «Գնա՛նք մեր խուցը, եղբա՛յր»: Նա պատասխանեց և ասաց` չեմ գա, իսկ նա աղաչեց ու ասաց. «Ինչո՞ւ չես գալիս, ի՛մ եղբայր»: Նա ասաց. «Նրա համար, որ մեղքի մեջ ընկա»: Իսկ եղբայրը, կամենալով շահել նրա հոգին, սկսեց երդվել և ասաց. «Ես ևս, երբ բաժանվեցի քեզնից, այդպիսի բանի .....
Մի կենսուրախ երիտասարդ գնաց հոր մոտ և ասաց.
- Հայրի՛կ, ուրախացիր ինձ հետ, քանի որ համալսարան եմ ընդունվել: Իրավաբան եմ դառնալու: Վերջապես գտա երջանկությունս:
- Շատ լավ է, որդի՛ս,- պատասխանեց հայրը,- նշանակում է այժմ ուզում ես ջանասիրաբար սովորել: Իսկ հետո ի՞նչ ես անելու:
- Չորս տարուց դիպլոմս գերազանցությամբ կպաշտպանեմ և կավարտեմ համալսարանը:
- Իսկ հետո ի՞նչ,- չէր նահանջում հայրը:
- Հետո շատ կաշխատեմ, որպեսզի հնարավորինս շուտ ինքնուրույն .....
Աբբա Երենիոսն ասաց եղբայրներին. «Ջանանք համբերել մեծ պատերազմին, քանզի զինվորներն ենք Քրիստոսի՝ երկնավոր թագավորի: Երկրավոր թագավորի զինվորներն սաղավարտներ ունեն իրենց գլխին, իսկ մեր զինվորությունը երկնային շնորհներն են: Նրանք երկաթապատ վահաններ ունեն, իսկ մենք` հավատ, նրանք` գեղարդներ, մենք` աղոթքներ, նրանք` կապարճներ, իսկ մենք` հույս առ Աստված: Նրանց խրախուսողներն ու պսակադրողները զորագլուխներն են, իսկ մեր հավատքի զորագլուխն ու նվիրագործողը .....
Ինչպես վստահեցնում էին սուրբ հայրերը՝ աղերսած խաչն ամենածանրն է: Օրինակ՝ մայրս միշտ երազում էր, որպեսզի ափսեները չլվանա և տունը չմաքրի… Իսկ իմ ընկերուհի Լյուլյան երազում էր արտագաղթելու մասին («միայն թե պրծնեմ այս անիծյալ երկրից»): Իսկ ծանոթներիցս մեկը՝ Լյոնյա Զոլոտարյովսկին երազում էր անհավատալիորեն հարուստ լինելու մասին: Իսկ գեղեցկուհի Իռենը երազում էր մեքենա վարել սովորել և «Ալֆա-Ռոմեո»-ի պես մի բան գնել: Եվ ահա մայրս .....
Աբբա Եվստոգրիոսի վանքում մի ծեր կար, որի անունը Հովհաննես էր: Երուսաղեմի արքեպիսկոպոս հայր Եղիան կամեցավ նրան վանահայր կարգել, իսկ նա չհամաձայնեց՝ ասելով. «Ես Սինա լեռն եմ գնում. աղոթի՛ր ինձ համար»: Արքեպիսկոպոսը բռնադատելով էլ չկարողացավ արգելել ծերին, և նա գնաց: Պատվիրեց նրան՝ արժանի լինել Վերին հայրապետությանն, և ծերը հրաժեշտ տալով` ճանապարհ ընկավ դեպի Սինա լեռը: Նա իր հետ վերցրեց նաև իր աշակերտին, և երբ անցան Հորդանան գետը, ծերն .....
Մի աղքատ մարդ, որ անդադար բողոքում էր իր խաչից, իր աղքատությունից, երազում տեսավ, որ մի ընդարձակ սենյակում է հայտնվել, որում ծածկոցով ծածկված տարբեր մեծության խաչեր կային: Եվ մի ձայն նրան ասաց.
- Տրտնջում ես քո խաչից, քո աղքատությունից, արդ, ուրիշ խաչ ընտրիր քեզ համար:
Աղքատը սկսեց ընտրել: Առաջին խաչը չկարողացավ բարձրացնել, երկրորդը մի փոքր բարձրացրեց, բայց դա էլ նրան ծանր թվաց, երրորդը ծանր չթվաց, բայց քերծում էր մաշկն իր սուր եզրերով: Անկյունում .....
