19 Մարտ, Գշ, Մեծ պահքի ԼԷ օր

Գրքեր

Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Անընչության մասին
Հայր Կասիանոսը պատմեց, թե մի իշխան կրոնավոր դարձավ, բաժանեց իր ողջ ունեցվածքն աղքատներին և մի փոքր պահեց իր կարիքների համար, սակայն հանձն չառավ կատարյալ հնազանդություն, խոնարհություն, անընչություն և  համաձայնություն` չունենալու անգամ անձնական մեկ ասեղ: Սրան մեծն Բալիսիոսն այսպես պատասխանեց. «Քո իշխանությունը կորցրիր, սակայն միանձնություն չգտար»:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին .....
Պարզ մեկնությունը
Մի մարդ Պատարագի ժամանակ կողքին կանգնածների խոսակցությունը լսեց՝ տնային գործերի, եղանակի, առօրյայի մասին… Արդար զայրույթով բռնկվեց: Խիստ հայացքով այրեց Աստծո տան կարգը խախտողներին և ուրիշներին չխանգարելու համար շշուկով նկատողություն արեց նրանց: Գործն ավարտելով, կրկին Պատարագին դարձավ, սակայն շուտով նկատեց, որ մտածում է ոչ թե այն մասին, թե ինչ է երգվում կամ ազդարարվում, այլ բոլորովին կողմնակի բաների՝ նույն տնային գործերի, եղանակի… Եվ .....
Օգտակար խրատներ պոռնկությունից զգուշանալու մասին
Հայր Հովհաննեսը պատմեց և ասաց. «Մեծատուն և հույժ գեղեցիկ մի պոռնիկ կար Եգիպտոսում, որի մոտ իշխաններն էին մտնում: Մի օր նա անցնում էր եկեղեցու կողքով և կամեցավ ներս մտնել, իսկ կիսասարկավագները, որ դրսում էին, թույլ չտվեցին ներս մտնել` ասելով. «Արժանի չես մտնելու Տիրոջ տունը, որովհետև  պիղծ ես»: Եվ մինչ նրանք վիճում էին իրար հետ, եպիսկոպոսը լսեց աղմուկը, և եկավ նրանց մոտ: Կինը նրան ասաց. «Թույլ չեն տալիս ինձ եկեղեցի մտնել»: Եպիսկոպոսը .....
Այ նրան Տերը կասի. «Նե՛րս մտիր»
Մի անգամ հայր Պավել Գրուզդևը հետևյալ առակը պատմեց. «Պատկերացրե՛ք. 1947 թվական: Գիշեր: Հացի հերթ: Լուսադեմին բացվում է փոքրիկ լուսամուտն ու հայտարարում են, որ հացը բոլորին չի բավականացնի: «Զուր մի՛ կանգնեք»: Իսկ հերթում մի կին կա երկու երեխաների հետ, որոնք այնքա՜ն վտիտ են, և պարզ է, որ նրանց հաց չի հասնելու: Հերթում վեցերորդը կամ յոթերորդը կանգնած պատշաճ հագնված մի տղամարդ է դուրս գալիս, բռնում է կնոջ ձեռքն ու երեխաների հետ տանում, իր .....
Հանդարտության մասին
Ծերերից մեկը, երբ հիշում էր Աստծո դատաստանը, մոլեգնածի նման փախչում էր անապատով: Նրա կողքին մի եղբայր կար, որ նրա հետևից գնալով` գտնում, ետ էր բերում նրան այնտեղից՝ ասելով. «Միայն դո՞ւ ես բովանդակ աշխարհի մեղքերը գործել»: Նա պատասխանելով ասում էր. «Ես ևս հավատում եմ, որ Աստված իմ մեղքերը կթողնի, սակայն ո՞վ կարող է դիմանալ ահավոր ատյանին և մեծ դատաստանին»:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին .....
Երկարատև ճանապարհ
Աստծո հրեշտակը լեռներում մոլորված երկու հոգու դուրս է հանում և առաջնորդում դեպի բնակավայր: Մարդկանցից մեկը մյուսին ասում է. - Ինչո՞ւ է հրեշտակը ճանապարհն այսքան երկարացնում, երբ կարող էինք լեռան վրայով անցնել և մինչ մայրամուտ արագ տեղ հասնել, սակայն երկար-բարակ շրջանցնում ենք լեռը և մի քանի օրից ենք տեղ հասնելու: Հրեշտակը լսում է և պատասխանում. - Շուտով ձնահոսք է լինելու, և եթե լեռան վրա բարձանաք ու կարճ ուղին ընտրեք, փորձանքի կենթարկվեք: .....
Կատարյալ առաքինության մասին
Աբբա Պիմենը հարցրեց աբբա Նեսթերոնին, թե` «Որտեղի՞ց ուսանեցիր այդպիսի վարք, որ երբ միաբանությունում վշտացնում են քեզ, ոչինչ չես խոսում և լռությամբ տանում ես»: Եվ աբբա Նեսթերոնն ասաց. «Թողությո՛ւն տուր ինձ, հա՛յր, երբ եկա այս միաբանություն, մտքիս մեջ ասացի ինքս ինձ. «Դու և ավանակը մեկ եք. ինչպես ավանակը ծեծվելիս չի խոսում, անարգվելիս չի պատասխանում՝ նույնպես և դու, ինչպես սաղմոսում է ասվում «Որպես մի անասուն եղա քո առաջ, և ես ամենայն .....
Պահեստապետի խնդրանքը
Տրտմությամբ լեցուն մի գեր պահեստապետ գալիս է ծեր վանականի մոտ և ասում. - Ես բարի նպատակներ ունեմ և խնդրում եմ, որ իմ պահեստն Աստծո կամքով ընդլայնվի, սակայն չի իրականանում և խռովքի ու տրտմության մեջ եմ մնում, որովհետև մտածում եմ, որ կրկին իմ կամքով եմ գործում, այլ ոչ թե Աստծո... Ծեր վանականը ժպտում է և պատասխանում. - Ուրա՛խ եղիր, եթե ինչ-որ բան քո կամքով չի իրականանում, նշանակում է` Աստծո կամքով է իրականանում, ուրա՛խ եղիր և քեզ տրված չափով .....
Հայրերի կենցաղավարության մասին
Աբբա Պամբոնի հորդորով մի անգամ աբբա Մակարիոսը եկավ Նիտրա լեռը: Եվ ծերերը նրան ասացին. «Եղբայրներին խո՛սք ասա, հա՛յր»: Նա ասաց. «Ես երբեք մենակյաց չեմ եղել, սակայն տեսել եմ մենակյացների, երբ նստում էի անապատում՝ Սկյութիայի իմ խցում: Բռնադատում էին ինձ իմ մտածմունքներն և ասում էին, թե` գնա՛ այսինչ անապատը և տե՛ս, թե ինչ կտեսնես այնտեղ: Եվ այս մտածումներից բռնադատված` հինգ տարի համբերեցի, կարծելով, թե դևերից է: Եվ երբ այս մտածումները դադարեցին, .....
Ի՞նչն է քեզ առաջ մղում
Մի պատգամավոր հայտնվում է հանդերձյալ աշխարհում, հեռվում տեսնում է դրախտի դարպասները, որոնց առջև մարդկանց հսկայական բազմություն է լինում, ուր բոլորը ջանք են գործադրում մտնել դրախտ, բայց քչերն են կարողանում դարպասներից ներս անցնել: Արագ մտնում է այդ բազմության մեջ և ամեն ջանք գործադրում այն ճեղքելու և առաջինը դրախտի դարպասների մոտ հասնել համար, սակայն մխրճված մնում է հսկայական բազմության կենտրոնում ու հուսակտուր գոչում. - Սիրելի՛ քաղաքացիներ, .....
Հոգետես և սքանչելագործ հայրերի մասին
Ես և Սոփրոնիոս եղբայրը գնացինք ներքինիների վանքերը` սուրբ Հորդանան, և այդ վանքերի քահանա աբբա Նիկողայոսը մեզ պատմեց, թե իր երկրում մի կուսանոց կա, ուր քառասուն հոգի կա: Այդ վանքում հինգ կույսեր խորհուրդ արեցին գիշերով փախչել վանքից և իրենց համար մարդ առնել: Եվ մինչ նստած էին, այսահարվեցին բոլորը և վանքից դուրս չեկան, այլ գոհացան Աստծուց` խոստովանելով իրենց մեղքերը՝ ասելով. «Գոհանում ենք Աստծուց, որ այս մեծ խրատը բերեց մեզ վրա, որպեսզի .....
Հուշումը
Վանականը կարոտոֆիլ էր եփում ընթրիքի համար ու աղոթում: Հոգում խաղաղություն էր, անդորր: Նույնիսկ սենյակում պտտվող ճանճերը նրան չէին խանգարում: Բայց հանկարծ շեղվեց աղոթքից: Եվ նույն պահին մտքերն ու կասկածներն սկսեցին տանջել նրան: Հուսահատության զգացում հայտնվեց: Նույնիսկ սկսեց մեղքի մասին մտածել… «Այս ի՞նչ բան է,- չհասկացավ վանականը,- որտեղի՞ց հայտնվեց այս փորձանքը»: Եվ այդ պահին նայեց ճանճերին, որոնք ոչ միայն վախենում էին նստել .....
Անհիշաչարության մասին
Ծերն ասաց. «Ալեքսանդրոս անունով մի պատրիարք կար` սաստիկ ողորմած և ներողամիտ, քաղցրաբարո, բարերար և մարդասեր: Սա մի երիտասարդ դպիր ուներ, որ նրանից ոսկի գողացավ և վախենալով, թե կբացահայտվի` փախավ­գնաց Թեբայիդա: Գնալիս հանդիպեց լեռան բարբարոս մարդկանց, և ինչ որ ուներ` տարան նրանից, իսկ իրեն գերի վերցրին ներքին անապատում: Երբ լսեց այս երանելի պատրիարքը, փնտրեց գերուն և գնեց նրան իննսուն դահեկանով: Եվ երբ այնտեղ եկավ գերին, այնչափ ողորմություն .....
Ապացույցը
Մի ծաղրասեր մարդ տեսավ, թե քահանան ինչպես է բջջային հեռախոսով խոսում և հարցրեց. - Տե՛ր հայր, իսկ մի՞թե բջջայինով խոսելը մեղք չէ: Քահանան նայեց նրան ու հարցին հարցով պատասխանեց. - Իսկ դանակն, ըստ քեզ, մե՞ղք է: - Ի՞նչ,- հանկարծակիի եկավ մարդը: - Ասում եմ, որ դանակով կարելի է և՛ հաց կտրել, և՛ մարդ սպանել: Բանն ամենևին էլ առարկայի մեջ չէ, այլ դրա նկատմամբ մեր վերաբերմունքի,- ասաց քահանան ու չշարունակեց զրույցը, քանի որ զանգահարեցին նրան և խնդրեցին .....
Մարդ չի կարող սուրբ լինի իր խոհանոցի մեջ...
Անատոլ Ֆրանսը փոքր տարիքում հիացմունքով էր կարդացել Սիմեոն Սյունակյացի պատմությունը, ով 30 տարիներ շարունակ ապրել է 60 ոտնաչափ բարձրությամբ մի սյան գագաթին` Ասորիքում: Ինքն էլ ուզեց նույնն անել. գնաց խոհանոց, խոհանոցի պահարանի գագաթը ելավ և մի ամբողջ առավոտ այնտեղ անցկացրեց: Կեսօրվա ճաշի ժամանակ ցած իջավ: Մայրն ասաց նրան. «Մի՛ նեղվիր, ամեն ոք չի կարող սուրբ լինել: Դու գոնե ճիգ և փորձ արեցիր, բայց միշտ հիշիր, որ գրեթե անկարելի է, որ մարդ սուրբ .....

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․