Սուրբ գիրքը հարատև ընթերցանությամբ սերտելու մասին

Այս խոս­քերն ի պահ դրե՛ք ­ձեր մտքում ու ձեր հո­գում: Դրանք որ­պես նշան կա­պե­ցե՛ք ­ձեր ձեռ­քե­րին, որ մշտա­պես մնան ձեր աչ­քե­րի առջև: Դուք դրանք սո­վո­րեց­րե՛ք ­ձեր որ­դի­նե­րին և դրանց մա­սին խո­սե­ցե՛ք ­տա­նը նստե­լիս ու ճա­նա­պարհ գնա­լիս, պառ­կե­լիս ու վեր կե­նա­լիս: Դրանք գրե­ցե՛ք ­ձեր տնե­րի մու տ­քե­րին ու դռնե­րի վրա, որ ձեր կյան­քը եր­կար լի­նի (Բ­ Օ­րենք ԺԱ 18-21, տե՛ս ­նաև Բ­ Օ­րենք Զ 6-9, Թվեր ԺԵ 39-40, Հե­սու Ա 8, Ա­ռակ. Զ 21-23):

Ա­մեն օր ըն­թեր­ցե­լով Աստ­վա­ծա­շուն­չը` մար­դը մտնում է նրա ճշմար­տություն­նե­րի ծի­րի մեջ, հա­րա­զա­տա­նում դրանց ու դարձ­նում դրանք ա­մեն ին­չի մա­սին իր դա­տո­ղություն­նե­րի հե­նա­կե­տը, և ի վեր­ջո նրա­նում ձ­ևա­վոր­վում է սուրբգ­րա­յին ո­գուն հա­մա­պա­տաս­խան տրա­մադ­րություն. «Ո՞վ է հի­շում Աստ­ծու խոս­քը և չի շտկվում,- հարց­նում է ս. Եփ­րեմ Ա­սո­րին և պա­տաս­խա­նում.- միայն թույլ ու թշվառ մար­դը»:

«Աստ­վա­ծաշն­չի ան­դադ­րում ու­սում­նա­սի­րությու­նը,- կար­դում ենք ս. Եփ­րեմ Ա­սո­րու մոտ,- լույս է հո­գու հա­մար, քան­զի հո­գուն հի­շեց­նում է զգու­շա­նալ կրքե­րից, հա­րատևել առ Աստ­ված սի­րո և ա­նա­ղարտ ա­ղոթ­քի մեջ. այն նաև ցույց է տա­լիս սրբե­րի հետ­քե­րով ըն­թա­ցող խա­ղաղ ճա­նա­պար­հը»:

«Աստ­վա­ծաշն­չի վրա մի հա­յացքն իսկ ինք­նին մեզ ետ է պա­հում մեղ­քից,- ա­սում է ս. Հով­հան­նես Ոս­կե­բե­րա­նը: Ե­թե նույ­նիսկ հա­մար­ձակ­վենք և օ­րի­նա­զանց լի­նենք, պղծենք ինք­ներս մեզ և ա­պա, տուն վե­րա­դառ­նա­լով, տես­նենք Ս. Գիր­քը, խղճմտան­քը մեզ ա­ռա­վել կդա­տա­պար­տի: Ե­թե այս բա­նին միա­նա նաև մեծ ու­շադ­րությամբ ըն­թեր­ցա­նությու­նը, այդ­ժամ հո­գին, որն ա­սես դե­գե­րում է սուրբ վայ­րե­րում, կմաք­րա­գործ­վի ու կբա­րե­լավ­վի, քան­զի Գրքե­րի մի­ջո­ցով մեզ հետ խո­սում է Ինքն Աստ­ված»:

Ա­րե­գա­կը ծա­գե­լիս թող քեզ գտնի Սուրբ Գիր­քը ձեռ­քիդ (Ե­վագր Պոն­տա­ցի):

Մար­դու բնությու­նը կրող է խրա­տի ու օ­րենք­նե­րի. թեև բնա­կա­նից նույնն ու­նի, սա­կայն սրա մեջ ևս ­վարժ­մամբ է ա­ռա­ջա­դի­մում: Ա­ռանց վարժ­ման մար­դիկ դժվա­րությամբ են կա­րո­ղա­նում ճշմա­րիտ վարք ձեռք բե­րել (Ներ­սես Լամբ­րո­նա­ցի):

Ե­թե քննես Գրվածք­նե­րը, միշտ նա­խան­ձախնդ­րո­րեն սո­վո­րես նրան­ցից և ձգտես գոր­ծել նրանց հա­մա­ձայն, ա­պա քո ճա­նա­պար­հին կհայտն­վի Հի­սու­սը և կմեկ­նի Գիր­քը, այն­պես որ դու էլ կբա­ցա­կան­չես. «Մեր սրտերն էլ մի­թե չէի՞ն ճմլվում մեր մեջ, մինչ Նա ճա­նա­պար­հին խո­սում էր մեզ հետ. և ինչ­պե՜ս­ էր մեզ բա­ցատ­րում Գրքե­րը» (Ղուկ. ԻԴ 32): Նա մոտ է նրանց, ով­քեր միշտ հի­շում են Նրան և զօր ու գի­շեր քննում Նրա պատ­վի­րան­նե­րը (Ո­րո­գի­նես Ա­լեք­սանդ­րա­ցի):

Ու­ժե­րիդ չա­փով պար­տադ­րի՛ր ­քեզ ըստ կա­րել­վույն հա­ճախ ըն­թեր­ցել Աստ­վա­ծա­շուն­չը, որ ի մի բե­րի մտքերդ, ո­րոնք ցրել էր թշնա­մին` իր խա­բե­պա­տիր հնարք­նե­րով չար խոր­հուրդ­ներ ներշն­չե­լով:

Աստ­վա­ծա­շունչ Մատ­յա­նի գրքե­րի ըն­թեր­ցա­նությու­նը կար­գի է բե­րում ցրված միտ­քը և աստ­ված­գի­տություն պարգևում: Ուս­տի ջա­նա­սե՛ր­ ե­ղիր ու վար­ժի՛ր­ անձդ ըն­թեր­ցա­նությամբ ու ա­ղոթ­քով, որ­պես­զի միտքդ լու­սա­վոր­վի (ս. Եփ­րեմ Ա­սո­րի):

Ինչ­պես գե­ղան­կա­րիչ­նե­րը որևէ նկար ար­տան­կա­րե­լիս, ու­շադ­րությամբ զննե­լով այն, ջա­նում են նրա գծե­րը փո­խան­ցել ի­րենց ստեղ­ծա­գոր­ծությա­նը, այդ­պես էլ ա­ռա­քի­նության բո­լոր մա­սե­րի մեջ նա­խան­ձախնդ­րո­րեն կա­տա­րե­լություն տեն­չա­ցո­ղը պետք է ա­մեն ա­ռի­թով ու­շադ­րությամբ զննի աստ­վա­ծաշն­չա­կան սրբե­րի` իբրև շարժ­վող և գոր­ծող ար­ձան­նե­րի վար­քը և, ըն­դօ­րի­նա­կե­լով ինչ որ բա­րի է, յու­րաց­նի դրանք (ս. Բար­սեղ Կե­սա­րա­ցի):

Սուրբ հայ­րե­րը, կա­տա­րե­լա­պես ըն­թեր­ցե­լով Սուրբ Գիր­քը, այ­նու­հետև ի­րենց խոս­քե­րով ու գոր­ծե­րով հո­ժա­րությամբ նման­վում էին ի­րենց սկզբնա­տի­պին` Աստ­ծուն: Եվ կերտ­վում էին աստ­վա­ծա­յին այդ հիմ­քի վրա բար­վոք շի­նությամբ, այ­սինքն` ըն­տիր ա­ռա­քի­նությամբ, ո­րի գլուխն է Ին­քը Քրիս­տոս (Հա­րանց վարք):

Հարկ է ա­վե­տա­րա­նա­կան պատ­գամ­ներն ու­սում­նա­սի­րել այն­պես, որ դառ­նան գի­տակ­ցության սե­փա­կա­նությունն ու փաս­տը. միայն այդ ժա­մա­նակ է հնա­րա­վոր նրանց ճշգրիտ և մշտա­կան կա­տա­րումն այն­պես, ինչ­պես Տերն է պա­հան­ջում (ս. Իգ­նա­տի Ստավ­րո­պոլս­կի):

Աշ­խա­տիր մտքով ու սրտով այն­պես յու­րաց­նել Ա­վե­տա­րա­նը, որ միտքդ ա­սես լո­ղա նրա­նում, ապ­րի նրա­նով. այդ­ժամ և գոր­ծերդ շա­հե­կա­նո­րեն ա­վե­տա­րա­նա­կան կդառ­նան: Այդ բա­նին կա­րե­լի է հաս­նել Ա­վե­տա­րա­նի հա­րատև երկ­յու­ղա­լից ըն­թեր­ցա­նությամբ և ու­սում­նա­սիությամբ:

Ս. Պա­խո­միոս Մե­ծը` հռչա­կա­վոր հին հայ­րե­րից մե­կը, ան­գիր գի­տեր Ա­վե­տա­րա­նը և Աստ­ծու հայտ­նությամբ ան­վե­րա­պա­հո­րեն պար­տա­վո­րեց­նում էր վա­նա­կան­նե­րին սեր­տել այն: Այդ­պի­սով, Ա­վե­տա­րա­նը ու­ղեկ­ցում էր նրանց ա­մե­նուր, միշտ ա­ռաջ­նոր­դում էր նրանց:

Ին­չո՞ւ քրիս­տոն­յա դաս­տիա­րակ­նե­րը այ­սօր էլ ան­մեղ ե­րե­խա­նե­րի հի­շո­ղությու­նը չզար­դա­րեն Ա­վե­տա­րա­նով` փո­խա­նակ աղ­տո­տե­լու այն Ե­զո­պո­սի ա­ռակ­նե­րով ու այլ ոչըն­չություն­նե­րով (ս. Իգ­նա­տի Բրյան­չա­նի­նով):

Հնում շատ քրիս­տոն­յա­ներ ան­գիր գի­տեին Աստ­վա­ծա­շունչ Մատ­յա­նի գրքե­րի մեծ մա­սը. օ­րի­նակ` պա­ղես­տին­յան նա­հա­տակ­նե­րից մե­կը` կույր Հով­հան­նե­սը: Եվ­սե­բիոս պատ­մի­չը նրա մա­սին գրում է. «Սրբա­զան Գրքե­րը ոչ թե մա­գա­ղա­թի ու թղթի վրա էին գրված, ո­րոնք բո­լորն էլ ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում մաշ­վում են, այլ` նրա լու­սա­վոր հո­գում և մա­քուր մտքում, այն­պես որ նա, երբ կա­մե­նում էր, ան­գիր հատ­ված­ներ էր ա­սում Մով­սե­սի և մար­գա­րե­նե­րի կամ էլ պատ­մա­կան գրքե­րից, Ա­վե­տա­րա­նից կամ Գործք ա­ռա­քե­լո­ցից»: