19 Մարտ, Գշ, Մեծ պահքի ԼԷ օր

Գրքեր

Աստվածպաշտությամբ լուսավորված Կոստանդիանոս թագավորի և նրա մոր՝Հեղինե թագուհու հիշատակության օր

Քրիստոնեության պարծանք և հավատքի սյուն՝ առաջին հավատացյալ ինքնակալը, աստվածասեր և բարեպաշտ հռոմեացիների կայսրը՝ Կոստանդիանոս Մեծը ծնվել է 275թ-ին, այժմյան Հարավսլավիայի Նիշ քաղաքում: Որդին է Հեղինե անունով կնոջ և Կոստանդիոս հայտնի զորավարի, ով հետո դարձավ կեսար և իշխում էր Գալիլիայում և Անգլիայում:

Կոստանդիանոսը պաշտոնապես ազատում է եկեղեցին ավելի քան 250 տարիներ տևող հալածանքներից: Եվ ոչ միայն ազատում է եկեղեցին հալածանքից, այլ նաև հովանավորում, տեր ու պաշտպան կանգնում և պետական աստիճանի բարձրացնում Հռոմեական, ապա Բյուզանդական կայսրություններում: Նրան է պատկանում Բյուզանդական կայսրության մեջ 313թ-ին Միլանի հրովարտակով քրիստոնեությունը տերության մեջ պաշտվող մյուս կրոններին հավասար թույլատրելի կրոն հռչակելը: 306թ-ին հոր մահից հետո Անգլիայում Կոստանդիանոսը բանակի կողմից հռչակվում է կայսր հռոմեական կայսրության արևմտյան մասի իր բաժնի համար: Երբ Հռոմում կայսր է հռչակվում Մաքսենտիոս բռնակալը, Կոստանդիանոսը դիմում է Հռոմ և ճանապարհին ջախջախում Մաքսենտիոսի ուղարկած երկու բանակները: Կոստանդիանոսն աշխարհի մեծագույն զորավարներից մեկը և այն եզակի կայսրերից է, ով երբեք պատերազմներում պարտություն չի կրել: Լիովին արժանի է «Մեծն» տիտղոսին: Երբ իր զորքով մոտենում է Հռոմին, պատրաստվելով վճռական ճակատամարտին, ճանապարհին երկնքում տեսնում է խաչի նշանը և լսում հետևյալ պատգամը. «Այս նշանով կհաղթես»: Անմիջապես հրամայում է դրոշների վրա դնել խաչի նշանը: Քաղաքի «Միլանի կամուրջ» կոչվող մուտքի վրա երկու բանակները ճակատամարտ են տալիս: Մաքսենտիոսի կողմը չնայած իր բազմաքանակությանը, պարտություն է կրում, իսկ բռնակալը, Տիբեր գետն ընկնելով, զոհվում է: Կոստանդիանոսը մնում է կայսրության ամբողջ արևմտյան մասի միակ կայսրը և այնտեղ վերացնում քրիստոնյաների հալածանքը: 313թ-ին Արևելքի կայսր Լիկիանոսի հետ հրապարակում է Միլանի հրովարտակը, որով քրիստոնյաների հալածանքին վերջ է դրվում ամբողջ հռոմեական կայսրության մեջ: Սակայն շուրջ տասը տարի հետո՝ 322-ին, Լիկիանոսը չեղյալ է համարում իր ստորագրած հրովարտակը և վերըստին սկսում հալածել քրիստոնյաներին: Կռիվը անխուսափելի էր: Կոստանդիանոսի և Լիկիանոսի միջև ճակատամարտ է տեղի ունենում Ադրեանապոլսի մոտ, որտեղից Լիկիանոսը փախչում է Բյուզանդիոն: Կոստանդիանոսը այստեղ էլ է նրան նեղը գցում: Լիկիանոսն այս անգամ փախչում է Նիկոմեդիա, ուր ի վերջո ստիպված է լինում անձնատուր լինել Կոստանդիանոսին: Վերջինս ներում է Լիկիանոսին, ով իր փեսան էր: Սակայն որոշ ժամանակ անց, երբ Լիկիանոսը վերսկսում է իր նենգամիտ գործողությունները, Հռոմի ծերակույտը նրան մահվան է դատապարտում: Այսպես, 324թ-ին Կոստանդիանոսը դառնում է ամբողջ հռոմեական կայսրության միապետը և որոշում է միավորել նաև եկեղեցին, որն այդ ժամանակ պառակտված էր արիոսականների պատճառով: 325թ-ին կայսրը հրավիրում և ինքն էլ նախագահում է Նիկիա քաղաքում գումարված Տիեզերական ժողովը, ուր արիոսականությունը դատապարտվում է: Սակայն հետո, երբ արիոսականները հզորանում են, կայսրն անցնում է նրանց կողմը և դարձյալ եկեղեցին միավորելու նպատակով, սկսում աքսորել ուղղափառ հոգևորականներին, որոնց թվում և Աթանաս Ալեքսանդրացի հայրապետին: Չնայած սրան, Կոստանդիանոսը կատարել է քրիստոնեությանը նպաստող շատ գործեր. կառուցել է եկեղեցիներ, որոնց թվում Երուսաղեմի Սբ. Հարության, Համբարձման և Վերնատան եկեղեցիները և Բեթղեհեմի Սբ. Ծննդյան տաճարը: Բարեկարգել է հռոմեական օրենքը, հոգևորականներին ազատել տուրքերից, կիրակին հանգստյան օր սահմանել: Կոստանդիանոս կայսրը մկրտվել է մահվան մահճում 337թ-ին: Պատճառն այն էր, որ կամեցել էր Քրիստոսի նման մկրտվել Հորդանան գետում, բայց հանգամանքների բերումով, սա չէր հաջողվել:

Կոստանդիանոս Մեծի հետ Հայ եկեղեցին հիշատակում է նրա մորը՝ Հեղինեին, ով բոլոր բարեպաշտական գործերում իր որդուն քաջալերողն էր ու գործակիցը: Իրեն է վերագրվում Քրիստոսի խաչափայտի գյուտը Երուսաղեմում 326թ-ին և այս դեպքի հիշատակը եկեղեցին նշում է առանձին տոնով: Հեղինե թագուհին Երուսաղեմում և շրջակայքում կառուցել է տվել եկեղեցիներ և մատուռներ, ինչպես նաև կուսանոցներ: Վախճանվել է 330թ-ին:

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

12.06.18
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․