Սուրբ Բարսեղ եպիսկոպոսի ճառը հարյուր տասնհինգերորդ (ՃԺԵ) սաղմոսի մասին

«Հավատացի, որով էլ խոսեցի, և հույժ խոնարհ եղա: Զարմանքիս մեջ ասացի. «Ամեն մարդ սուտ է»» (Սղմ. ՃԺԵ 1-2): Հավատն է, որ առաջնորդում է Աստծու խոսքերն ըմբռնելուն. հավատը, և ոչ թե՝ հրաշքը: Հավատը վեր է ամեն մի բնական օրենքից և մարդու հոգին բարձրացնում է դեպի Աստված: Այդ ա՛յն հավատն է, որը ո՛չ թե երկրաչափական երկարությամբ կամ լայնությամբ է որոշվում, այլ որը բնորոշվում է Սուրբ Հոգու զորությամբ լեցուն լինելով:

«Նազովրեցի Հիսուս Քրիստոսի անունով վե՛ր կաց և գնա՛». ահա այս ձայնով է դրսևորվում Սուրբ Հոգու զորությունը և հրաշքների միջոցով էլ պարզ է դառնում Միածնի աստվածությունը: Սակայն ասա՛ ինձ, աստվածային հրաշքները տեսնելուց հետո էլ ի՞նչ է մնում անել, եթե ոչ՝ «հարկադրաբար» հավատալ ամեն բանի մեջ Աստծու զորության առկայությանը, բայց և ամեն մարդ չէ, որ ականատեսն է լինում Սուրբ Հոգու զորությամբ տեղի ունեցող այդ հրաշքներին:

Այսուամենայնիվ, Սուրբ Հոգու գործած հրաշքներին ականատես եղած լինելու պատճառով Տիրոջ խոսքին հավատացող մարդիկ չէ, որ պանծալի են Աստծու առաջ, և կամ նրանք, ովքեր հրաշքի ակնկալիքով են ապրում, իրենց հույսը աշխարհային իմաստության վրա են դնում և չեն փափագում տեսնողները լինելու ոչ թե որևէ տեսանելի հրաշքի, այլ՝ Սուրբ Հոգու հայտնությանը յուրաքանչյուրի մեջ: Իսկ ահա այդ հայտնությունն էլ նրանց է տրվում, ովքեր իրենց պարզամիտ սրտով անքննելիորեն ապավինում են Աստծուն. ահա ա՛յս է, որ դառնում է շատերի փրկության պատճառը:

Բայց և երանի՜ թե նաև ե՛ս կարող լինեի արժանավորապես հավատալու այն խոսքերին, որոնք այժմ խոսում եմ մեծն Աստծու այս եկեղեցում՝ իմ գլխում ամբարված հինգ մտքերը ձեզ քարոզելով: Արդարև, ծաղրի է արժանի այն միտքը, որին հավատ չի ընծայվում նախ և առաջ այն արտահայտողի կողմից՝ մինչև այդ միտքը բովանդակող խոսքի՝ ունկնդիրներին հասնելը:

Այլ անհրաժեշտ է, որ յուրաքանչյուր ոք անքննելիորեն իր ուսանած սկզբունքների կրողը լինի, այլապես անհնար է, որ քարոզողի կողմից ասված խոսքերի շնորհիվ ունկնդիրները լծակից դառնան ճշմարտությանն ու փրկության ճանապարհով գնան դեպի Աստծու հայտնության մեծ օրը: Իսկ ահա ճշմարտության սկզբունքներին ընդդիմացողներն էլ դադարում են այդ ճանապարհով քայլելուց:

Այս նույն կերպ է նաև բժշկական սկզբունքներին հավատալու պարագան: Դրանք անապացուցելի են հիվանդի համար այնքան ժամանակ, քանի դեռ վերջինս չի օգտվել բժշկական ծառայությունից: Եվ առհասարակ ամեն գործ, որը մենք ցանկանում ենք ձեռնարկել, կարիք ունի այդ գործին առնչվող որոշակի սկզբունքների վերաբերյալ վստահության, քանի որ անկարելի է գործը սկսելուց առաջ քննել, թե ինչպիսի վախճան կունենա այն: Այլ հարկավոր է արդեն իսկ ձևավորված որոշակի սկզբունքներ անքննաբար ի նկատի առնելով ու սեփական ուժերի հանդեպ հավատ ունենալով՝ ձեռնարկել նախապես մտածվածը:

Արդ, այսպիսին է նաև աստվածաբանության խորհրդի բնույթը. հարկ է, որ դու անքնին հավատ ունենաս աստվածաբանության սկզբունքների նկատմամբ, քանի որ, ինչպես ասում է Եբրայեցիների թղթի հեղինակը, «անհրաժեշտ է հավատալ, որ Աստված կա» (հմմտ. Եբր. ԺԱ 6), և ոչ թե՝ քննել ու հակառակվել՝ ասելով՝ «ինչպե՞ս է այդ հնարավոր»:

Ու, ընդհանրապես, «հավատը հուսացված բաների հաստատումն է և վստահությունն այն ամենի հանդեպ, ինչն անտեսանելի է մեզ համար» (հմմտ. Եբր. ԺԱ 1): Ուստի դու մի՛ ընդդիմացիր, այլ նայի՛ր ու տե՛ս այն ամենն, ինչ ապագայում է լինելու և մի՛ կասկածիր այն ամենին, ինչին հավատում ես՝ այդ բոլորը գիտականորեն ապացուցել չկարողանալու պատճառով:

Արդ, սաղմոսերգուի այս խոսքերն առհասարակ բոլոր բանական էակների հավատի մասին են ու վերաբերում են նրանց, ովքեր սնոտի բաների վրա են դրել իրենց հույսը: Բայց և ինձ այնպես է թվում, որ այս սաղմոսի խոսքերը նախորդ սաղմոսի միտքն են մեկնաբանում. այդ նախորդ սաղմոսում մարգարեն ասում էր՝ «թող հաճելի լինեմ Տիրոջ առջև՝ ողջերի երկրում» (Սղմ. ՃԺԴ 9):

Եվ արդ, քանի որ իր այս տողերում մարգարեն ոչ տեսանելի մի երկրի մասին է խոսում՝ այն իմաստությամբ միայն «տեսնելու» հնարավորությունը թողնելով, ուստի և իր հաջորդ սաղմոսում էլ տալիս է միջոցը վերոնշյալ անհայտությունը բացահայտելու համար՝ կամենալով ասել հետևյալը. «Հավատացի, որ գոյություն ունի ողջերի երկիրը, և այդ հավատն ունենալով իսկ խոսեցի, որպեսզի հաճելի լինեմ Տիրոջը» (Սղմ. ՃԺԴ 9 հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 1):

Իսկ ահա առանց հավատի խոսող հոգին ամբողջովին ունայն է իր արտահայտած յուրաքանչյուր խոսքում: Արդ, ուրեմն, իմաստուն խոսքի սկիզբը հավատն է, որի առկայությամբ հնչող խոսքն է միայն զորավորապես հաստատվում լսողի սրտում: Եվ որպեսզի մեզ ցույց տա հավատի միջոցով կատարելությանը հասնելու ճանապարհը՝ այնուհետ սաղմոսերգուն ասում է. «Ես հույժ խոնարհ եղա» (Սղմ. ՃԺԵ 1):

Քանի որ եթե մեկը չխոնարհեցնի իր միտքը և առաքյալի նմանողությամբ չասի, թե՝ «եղբայրնե՛ր, ես ինքս ինձ նպատակին հասած չեմ համարում» (Փլպ. Գ 13), այլ կարծի, որ կարող է ըմբռնել Աստծու բնությունն ու իր խորհուրդներով փորձի չափել անսահմանելին և Աստծու մեծությունն էլ այնքան միայն համարի, որքան որ ինքը իր մտքով կարողացել է «ճանաչել», նաև եթե իր միտքն իբրև չափման միավոր ընդունելով՝ չգիտենա, որ ավելի դյուրին է մի ամբողջ ծով չափել, քան թե մարդկային մտքով Աստծու անճառելի մեծությունն ըմբռնել, այդպիսի մեկը իր սնոտիությամբ փքացած և ընդունայնությամբ գոռոզացած մտքով անկարող կլինի ասելու՝ «Հավատացի, որով էլ խոսեցի» (Սղմ. ՃԺԵ 1):

Այլ նման կերպ արտահայտվելու համար անհրաժեշտ է նաև կարողանալ ասել, թե՝ «ես հույժ խոնարհ եղա» (Սղմ. ՃԺԵ 1), մինչդեռ նա, ով հպարտությամբ և ամբարտավանությամբ է ապրում ու հավատքի մասին էլ սնոտի խոսքեր է ասում, անկարող է Աստծու շնորհներն ընդունել:

Իսկ ահա սաղմոսերգուն, ոչ թե միայն ինքն իրեն, այլ նաև իրեն ազգակից համայն մարդկային բնությունը խոնարհեցնելով՝ ասում է. «Իմ հիացումի պահին ես ասացի. «Ամեն մարդ սուտ է» (հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 2): Այսինքն՝ նա, ով հավատքից զորություն չի առնում, այլ ինքն իրենով է խոսել սկսում՝ մարդկային իմաստությամբ ճշմարտությունը գտնել ջանալով, սուտ է և հեռու՝ Ճշմարտությունից:

Սաղմոսերգուն իր այս խոսքի վերաբերյալ ասում է, թե ինքն այն արտահայտել է իր զարմանալու պահին: Իսկ ի՞նչ է «զարմանալը», եթե ոչ՝ շուրջը նայելով ու մարդկային բնությունը քննելով՝ իմանալու համար, թե արդյոք կա՞ մարդկանց մեջ ճշմարտություն, չգտնելն այն՝ առանց Աստծու օգնականության: Ուստի և մարգարեն այդ իսկ հրաշափառագույն երևույթի պատճառով հիացմունքի մեջ լինելով՝ գոչում է, թե «ամեն մարդ սուտ է» (Սղմ. ՃԺԵ 2):

Կամ էլ սաղմոսերգուի զարմանքը պայմանավորված էր այն բանով, որ ինքը, տեսնելով իր վրա տեղացող փորձությունների հորձանքն ու խելագարության աստիճանի հասնելով, թեև տատանողաբար, սակայն կեղծավորություն էր ցուցաբերել և ինքն իրեն արդարացնելու համար սուտ խոսք էր հորինել ու խոսել, ինչի շնորհիվ կարողացել էր խուսափել իր դեմ պատերազմողների հարուցած վտանգներից:

Այդ բանի պատճառով էր, գուցե, որ Դավիթը, զարմանք ապրելով, այս խոսքն ասաց, թե «ամեն մարդ սուտ է» (Սղմ. ՃԺԵ 2)՝ նկատի ունենալով, որ յուրաքանչյուրն էլ, եթե ոչ՝ սեփական կամքով կամ չար մարդկանցով շրջապատված լինելու պատճառով, ապա գոնե իրեն հուզող այլևայլ պատճառներով ապավինում է ստին:

Իր այս խոսքը, սակայն, մարգարեն ինքն իրեն չի ուղղում, և իմաստակներից ոմանք էլ զուր են հանդգնում նրան հանդիմանել խոտորվելու մեջ: Նրանք այն հանդիմանությունն են ուղղում սաղմոսերգուի դեմ, թե իբր «քանի որ ամեն մարդ սուտ է և Դավիթն ինքը նույնպես մարդ է, ուրեմն այդտեղից հետևում է, որ նա ևս սուտ է ու, հետևաբար, չպետք է հավատալ նրան և այն խոսքերին, որոնք ինքը ճառում է:

Իսկ եթե ճշմարիտ չէ նրա ասած այդ խոսքը և ամեն մարդ սուտ չէ, ուրեմն կարող ենք մի կողմ թողնել նաև Դավթի՝ սուտ լինելու հանգամանքը: Եվ եթե, այդպիսով, նա չի ստում, մենք կարող էինք հավատալ նրա ասածներին, սակայն նաև հավատալով էլ՝ դարձյալ անհավատության մեջ կընկնենք, քանի որ այս դեպքում ևս Դավիթը իր այս սաղմոսի խոսքով իսկ, թե՝ «ամեն մարդ սուտ է», ճշմարիտն ասած չի լինում:

Իսկ ահա եթե Դավթի ասած այդ խոսքը ճշմարիտ է, ուրեմն նա հակասում է իրեն, քանի որ ինքը մարդ էր և, փաստորեն, չէ՞ր ստում: Այս դեպքում ևս մարգարեն վստահություն չի ներշնչում իր հանդեպ, քանի որ ոչ ոք էլ չի հավատա ստաբանող մեկին, որովհետև նա, ով արդեն մեկ անգամ ստեց՝ ասելով, թե «ամեն մարդ սուտ է», այնուհետ նորից գուցե ստի՝ իր այս կամ այն խոսքերը մեզ հավատացնելու համար, և դարձյալ, իր խոսքերը ճշմարիտ «համբավելով» էլ Դավիթն ի՛նքը իր այս մի ասածն է ոչ ճիշտ դարձնում»:

Այս բոլորը, սակայն, նենգախոսների մտածումներն են, որոնցով վերջիններս գայթակղում են անփորձ մարդկանց, մինչդեռ ճշմարտությունն այդ չէ, քանի որ վերոնշյալ մեղադրանքները ա՛յն մարդիկ են բարձրաձայնում, որոնք մարդկային ախտերով են պաշարված: Իսկ ահա մարդկային ախտերից ավելի վեր եղած ու մտքի կատարելության շնորհիվ հրեշտակների կայանում հանգրվանած մեկը, երբ մարդկանց մասին է խոսում, ինքն իրեն ուրիշների թվին չի դասում:

Դա հայտնորոշ է, քանի որ անսուտ է մարգարեի այն ասածը, թե՝ «ես ասացի. «Աստվածներ եք դուք», կամ բոլորդ՝ Բարձրյալի որդիներ» (Սղմ. ՁԱ 6): Այլոց հետ նաև Դավի՛թն է այսպիսի անուն վայելում, քանի որ Բարձրյալի որդի է կոչվում նա, և քանի որ առաքինության միջոցով էլ հարազատանում է Աստծուն, ապա ուրեմն չի մեռնում՝ իբրև մարդ (հմմտ. Սղմ. ՁԱ 7), այլ կենդանի է՝ իր մեջ Աստծուն ունենալով:

«Իմ հիացմունքի պահին,- ասում է,- ես ասացի, որ ամեն մարդ սուտ է» (հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 2): Թո՛ղ որ այս խոսքերը լսեն նրանք, ովքեր ընկղմված են մարմնական ախտերի մեջ, և իրենց մտքերը այս աշխարհից վեր հառեն, քանի որ եթե մարդկացից գեթ ոմանք իրենց մտածումները սրբագործեն ու իրենց սրտի վեհությունը Աստծու առաջ մատուցեն, ամենքն էլ բարեպաշտության այդ խնամարկուների միևնույն դիտավորությունը կորդեգրեն:

«Ի՞նչ փոխհատուցում պիտի տամ Տիրոջը այն ամենի համար, որ Նա ինձ տվեց. փրկության բաժակը պիտի բարձրացնեմ» (Սղմ. ՃԺԵ 3-4): Սաղմոսերգուն վերհիշում է Աստծու բյուր պարգևները, այն, որ Նա մարդուն ոչնչից գոյության արժանացրեց, որ հողից ստեղծելով՝ բանականությամբ պատվեց, ինչն էլ հնարավորություն է տալիս երկնայինների նմանությունը կերտել մեզանում:

Տեսնելով մարդկային ազգի նկատմամբ Աստծու այն տնօրինությունը, որ Ինքը՝ Տերը, մեր ամենքի համար փրկագին տվեց՝ սաղմոսերգուն տարակուսում է և փնտրում, թե իր ունեցածից Տիրոջն արժանի ի՞նչ կարող է տալ Նրան: Եվ ահա, ասում է՝ «ի՞նչ պիտի տամ Տիրոջը. ո՛չ զոհեր, ո՛չ ողջակեզներ, ո՛չ պաշտամունքի սպասավորության համար անհրաժեշտ որևէ բան, այլ հենց իսկ ի՛նձ՝ իմ ողջ կյանքը»:

Այս պատճառով էլ սաղմոսերգուն ասում է՝ «փրկության բաժակը պիտի բարձրացնեմ» (Սղմ. ՃԺԵ 4), ինչը իրենում բարեպաշտության ոգին պիտի վառ պահի՝ մինչ ի մահ դիմագրավելով մեղքերին: Բաժակ ասելով՝ Դավիթ մարգարեն ակնարկում է այն, ինչ Ինքը՝ Փրկիչն էր մեզ հետո ցույց տալու Ավետարանում՝ ասելով. «Հայր, եթե կարելի է, այս բաժակը թող հեռու անցնի» (Մտթ. ԻԶ 39): Եվ դարձյալ՝ Հիսուս ասում է արդեն Իր աշակերտներին. «Կարո՞ղ եք խմել այն բաժակը, որը Ես խմելու եմ» (Մտթ. Ի 22):

Այսպիսով՝ իր այս սաղմոսով մարգարեն կանխահայտնում էր Հիսուսի մահը, որը Նա ընդունելու էր աշխարհի փրկության համար: Այս պատճառով է ասում՝ «փրկության բաժակը պիտի բարձրացնեմ» (Սղմ. ՃԺԵ 4), այսինքն՝ «ծարավի լինելով՝ վկայությամբ դեպի կատարելությունը կընթանամ, որը հանգստություն է հոգու և մարմնի համար, ու չեմ նեղսրտի հանուն բարեպաշտության մինչև իսկ նահատակության տանջանքներին մատնվելուս համար»:

«Ինքս ինձ է, որ,- ասում է,- պիտի զոհաբերեմ իբրև ընծա՝ Աստծուն, քանի որ մնացյալ ամեն բան հույժ փոքր և անարժան է Բարեգործին նվիրաբերվելու համար»: Սաղմոսերգուն իր այս պատրաստակամության ավետիսը բարձրաձայնելով՝ ողջ ժողովրդից նույնպես այդ պատրաստակամությունն ունենալ է պահանջում, քանի որ ասում է՝ «աղոթքս Տիրոջը պիտի ընծայեմ Նրա ողջ ժողովրդի առջև» (Սղմ. ՃԺԵ 5):

Եվ ապա սաղմոսերգուն կրկին անդրադառնում է ունկնդիրներին՝ փարատելու նրանց սարսուռը մահվան նկատմամբ. «Տիրոջ աչքին,- ասում է,- պատվական է Իր սրբերի մահը» (Սղմ. ՃԺԵ 6):

«Մի՛ հապաղեք, մարդի՛կ,- ասում է նա,- սքանչելի նահատակությունն ընդունելու մեջ և մի՛ զարհուրեք մահվանից, քանի որ այն ոչ թե ապականություն է, այլ՝ կյանքի պատճառ: Այն ամենևին անհաղթահարելի խոչընդոտ չէ, այլ՝ պատվի արժանանալու ճանապարհ»: Ընչասեր մարդկանց համար որոշ գունազարդ քարերն են «պատվական» համարվում, մինչդեռ Տիրոջ համար ճշմարտապես պատվական է Իր սրբերի մահը:

Երբ մարդը մաքրակենցաղ կյանքով, մարմնի աղտեղություններից սրբված, անախտ ու անկարկամ, իր բարեպաշտության պատճառով նահատակության է արժանանում՝ փառավորելով արդարությունը, իր գլխին պսակ է առնում և մտերմանում է ամենքի Տիրոջն ու Դատավորին, իսկ առաքինության գեղեցկությամբ ու շնորհի զորությամբ ստացած պայծառությամբ էլ առավել է փայլատակում, քան որևէ թանկագին քար:

Եվ արդ, ինչպե՞ս նման մարդու մահը պատվական չի լինի Տիրոջ առաջ: Ուրեմն, չողբա՛նք սուրբ մարդկանց՝ իրենց այս կյանքի ճանապարհից դուրս ելնելու համար, քանի որ նրանք այնուհետ ընթանալու են հավիտենությա՛ն կյանքի ճանապարհով: Որովհետև ով այս աշխարհում է, նույնն է, թե՝ անպատվության ճանապարհի վրա է, որը լեցուն է աղտով ու ժանտահոտությամբ, ինչի պատճառով էլ մինչև իսկ մեր աչքերի տեսողությունն է «դժվարանում» մեր կյանքի ընթացքն առաջնորդելուն:

Այդպիսին է մեր մարմնական գոյության ճանապարհը, ինչը պայմանավորված է մեր մեղավոր բնությամբ: Իսկ ահա այդ ճանապարհից դուրս եղող ուղին և մեր բարի գործերի հատուցումը պատվական է ու երևելի ա՛յն մարդկանց համար, որոնք սրբապես ու արդարությամբ են անցկացրել իրենց երկրային կյանքը: Արդ, ուրեմն, պատվական մահը ունենալու հնարավորությունն է ընձեռնված ոչ պատվական եղող մարդկանց, քանի որ, ասում է՝ «սերմանվում է ապականությամբ, և հարություն է առնում առանց ապականության» (Ա Կորնթ. ԺԵ 42):

Այսուհետև, ուրեմն, թո՛ղ որ քեզ համար մահը հավասար լինի կյանքին, ու դադարի՛ր ողբալուց, քանի որ անպատվությունը վերացած է այլևս: Երբ մարդիկ մեռնում են «հրեաբար», այդժամ դիակները գարշելի թափոն են միայն դառնում, մինչդեռ այն դեպքում, երբ հանուն Քրիստոսի՛ է մահը, պատվական են Նրա սրբերի նշխարներն անգամ:

Այդ մինչ Քրիստոս էր, որ քահանաներին ու ժողովրդին պատվիրված էր չպղծվել՝ որևէ մի մեռած բանի դիպչելով: Եվ եթե մեկն էլ դիպչեր մեռածին, մինչև երեկո պետք է անմաքուր համարվեր (հմմտ. Ղևտ. ԺԱ 39): Իսկ ահա այժմ նա, ով դիպչի վկայի ոսկորներին, սրբության ոգի կստանա ու իր մարմնում էլ կհաստատվի շնորհը:

Արդ, «Տիրոջ աչքին պատվական է Իր սրբերի մահը» (Սղմ. ՃԺԵ 6), ուստի մեծապատիվից առավել մի՛ պատվեք անպատվելի երևույթներն ու չար վաճառականներ մի՛ եղեք՝ անապական ու երանելի կյանքից առավել ապականված կյանքը պատվելով ու գերադասելով անպատվությունը անախտ կյանքից:

Այդպիսիք են բազում ցանկասերները, որոնք իրենց կենցաղով են միայն տարված, սակայն դուք ձեր հոգին պայծառությա՛մբ զորացրեք, որպեսզի կարող լինեք մարմինը ծառայեցնել հոգու սպասավորությանը: Քանի որ որտեղ հոգին է ծառայում մարմնին, անպատվությունը հենց այնտեղ է, որ կա: Իսկ ահա անպատիվ կյանքից խուսափել է անհրաժեշտ:

Եվ արդ, մարգարեն, դիմելով Տիրոջը, կարծես ասում է՝ «որևէ մեծ բան չեմ անում ես՝ ինքս ինձ Քեզ նվիրելով, «քանի որ ես Քո ծառան եմ» (Սղմ. ՃԺԵ 7), ուստի Քեզ եմ ընծայում այն, ինչ Քո «ունեցվածքն» իսկ է»: Եվ իսկապես որ, արարվածն ամեն բանով ծառա է Արարչին, ու դեռ ոչ թե նա ծառա է իր հոժարակամությամբ, այլ բնությա՛մբ իսկ:

Այնուհետ Դավիթն ասում է՝ «ես Քո աղախնի որդին եմ» (Սղմ. ՃԺԵ 7), ում մանուկ և փոքր երեխա լինելու պատճառով թշնամին փախցրեց ու հեռացրեց Քո ծառայությունից՝ մեղքի սպասավոր դարձնելով: Սակայն ես դարձյալ պիտի վերադառնամ ու ընթանամ դեպի Քեզ, Տե՛ր, ինչպես որ սկզբում էր, և պիտի վերագտնեմ իմ նախկին ծառայությունը, որովհետև Դու ազատեցիր ինձ մեղքի շղթաներից՝ դժոխք իջնելով ու մարդկային կապանքից՝ մահից, արձակելով նրանց, ովքեր արգելափակված էին դժոխքի անդնդախոր բանտերում» (հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 7):

«Այս պատճառով էլ,- ասում է սաղմոսերգուն,- ես Քեզ զոհելու եմ ոչ թե երկկճղականի չորքոտանիներ, որոճացող կենդանիներ, «մաքուր» համարվող թռչուններ կամ յուղով հարված ալյուր, երևելի խեժ կամ դրանից պատրաստված խունկ, քանի որ այդ բոլորը երկրային բաներ են, որ ընծայվում են Քեզ՝ Տիրոջդ, այլ այն, ինչը որ իմ սեփական պարգևն ու իմ սրտի ծնունդն է, ա՛յդ պիտի նվիրեմ իմ մտքի «սեղանից» Քեզ՝ իբրև փառաբանություն:

Ես պիտի քահանայագործեմ՝ բյուրավոր ողջակեզներից առավել պատվական եղող օրհնության զոհեր մատուցելով Քեզ (հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 8)՝ որևէ բանի անկարոտ ու կատարյալ Աստծուդ, որ չես պահանջում մարմնական զոհաբերություններ, որոնցով հարուստներն են հղփանում, այլ ամենքից կամենում ես սրտի սիրուց ու ճշմարտությունից բխող խոստովանությունը:

Եվ Քեզ օրհնություն պիտի ընծայաբերեմ ո՛չ թե ամաչելով՝ մի թաքուն տեղում ու գաղտնաբար այդ «զոհաբերությունը» մատուցելով՝ ամբարիշտների բամբասանքներից խույս տալու համար, այլ հրապարակներո՛ւմ պիտի մատուցեմ իմ այդ զոհը՝ ամբողջ ժողովրդին էլ մասնակից դարձնելով Քո անվան փառաբանությանը» (հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 9):

Իսկ ահա մեզ համար զոհաբերություն մատուցելու լավագույն վայրը հանդիսանում է Երուսաղեմը: Ուրեմն դո՛ւք, որ եկեղեցին թողած՝ տնետուն ու փողոցից փողոց եք շրջում, ունկնդի՛ր եղեք սաղմոսերգուի խոսքին, որն ասում է, թե մեր մարմինների թշվառությունը պատվական կարող ենք դարձնել ճգնությամբ  ու աղոթք մատուցելով Երուսաղեմում (հմմտ. Սղմ. ՃԺԵ 10), քանի որ ա՛յս է Աստծու եկեղեցին:

Եվ որովհետև, ըստ հնում եղող սովորության, ամեն ոք չէ, որ իշխանություն ուներ որտեղ ասես սուրբ Սեղան հաստատելու, այլ մի վայր էր մատնացույց արվում, որտեղ էլ խրախուսելի էր զոհաբերություն մատուցելն Աստծուն, ուստի և դու ողջախոհությո՛ւն ունեցիր և մի՛ օտարացիր հայրերի թողած հին օրինակից՝ զանազան այլ վայրերում Սեղաններ կառուցելով ու հրակեզ զոհեր մատուցելով և այդպիսով ապականամիտ մարդկանց էլ քո ջրերը գցելով ու նրանց ևս զազրելի դարձնելով:

Արդ, ուրեմն, դո՛ւ, Տիրո՛ջ ժողովուրդ, հեռո՛ւ մնա նմանատիպ ընթացքից ու մի՛ հեռացիր փրկվածների դասից, այլ հաստատո՛ւն եղիր քո հավատքի մեջ՝ առաջնորդվելով Տիրոջ պատվիրաններով, ում փա՜ռք և զորություն հավիտյանս հավիտենից: Ամեն:

Սուրբ Բարսեղ Կեսարացի, «Գիրք պահոց», Ս․ Էջմիածին, 2008թ․,

Գրաբարից թարգմանեց Գևորգ սրկ․ Կարապետյանը