Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Մի մենակյաց բնակվում էր հասարակաց վանքի մոտ և կենցաղավարում էր բազմապիսի առաքինություններով: Այն վանք եկան օտար եղբայրներ, և բոլոր եղբայրները հավաքվեցին նրանց մոտ` հյուրասիրելու, և ստիպեցին ծերին, որ ուտի իրենց հետ՝ սահմանված ժամից շուտ: Դրանից հետո եղբայրները ասացին նրան. «Չտրտմեցի՞ր արդյոք, հա՛յր»: Իսկ նա ասաց. «Իմ տրտմությունն այն է, որ երբևէ կատարեմ իմ կամքը»:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, .....
Ես Աստծուն չէի հավատում:
Երբ բանակ գնալու ժամանակն եկավ, մայրս, որ հաճախ էր եկեղեցի գնում և աղոթում ինձ համար, մի թղթի կտոր տվեց՝ վրան աղոթք գրված և ասաց. «Որդի՛ս, թող այն միշտ քեզ հետ լինի»:
Հետագայում իմացա, որ իննսուներորդ սաղմոսն էր վրան գրված:
Ես ծառայում էի դեսանտային զորքերում: Բանակում թույլ չեն տալիս ավելորդ իրեր պահել գրպաններում, ուստի ես աղոթքը գիմնաստյորկայիս աստառի տակ կարեցի, ձախ ուսիս մոտ:
Պարաշյուտով առաջին թռիչքն .....
Ասաց Հայր Դանիելը դարձյալ. «Երբ հայր Արսենիոսը Սկյութիայում էր, այնտեղ մի մենակյաց կար, որ գողանում էր ծերերի կարասիները: Եվ հայր Արսենիոսը, կամենալով փրկել նրան և հանգստացնել ծերերին, տարավ նրան իր խուցը և ասաց նրան. «Ինչ էլ որ խնդրես, կտամ քեզ, միայն թե մի՛ գողացի՛ր»: Եվ տվեց նրան ոսկի, հանդերձ, դրամ և այն ամենը՝ ինչ պետք էր նրան, իսկ նա այնտեղից գնալով` դարձյալ գողանում էր: Այնժամ ծերերը տեսնելով, որ չի դադարում գողանալ, արտաքսեցին .....
Մոսկվայի միտրոպոլիտ Ինոկենտիի մոտ ճաշի ժամանակ ապագա կյանքի մասին խոսակցություն գնաց: Կեսօրվա արևի դիմաց նստած սարկավագը առարկեց.
- Սրբազա՛ն, եթե Աստված անչափ ողորմած է, ապա ինչպե՞ս ոմանց կզրկի Երկնային Արքայությունից:
- Իսկ դու ի՞նչ ես գլուխդ տարուբերում և հանգիստ չես նստում,- հարցրեց միտրոպոլիտը:
- Որովհետև արևն ուղիղ աչքերիս է խփում:
- Ահա և հարցիդ պատասխանը,- ասաց միտրոպոլիտը,- ոչ թե Աստված չապաշխարած մեղավորներին կզրկի Իր Երկնային .....
Մի ծեր օրական երեք պաքսիմատ էր ուտում: Երբ հյուր եկավ նրա մոտ, նրա առաջ դրեց վեց պաքսիմատ, իսկ երբ կերան, հասկացավ, որ եկվորին չբավականացրեց, բերեց ևս երեք հատ նրա համար: Եվ երբ սեղանից վեր կացան, մեղադրեց հյուրին և ասաց. «Կրոնավորը պարտավոր է շատ չուտել»: Հյուրը թողություն խնդրեց և գնաց: Իսկ ծերը հաջորդ օրը կերավ իրեն սահմանված չափով և սաստիկ սոված մնաց, հաջորդ օրն` առավել ևս, իսկ երրորդ օրը չկարողացավ տանել սովը, ընկավ Աստծո առաջ և լաց .....
«Երբ ես տատիկիս ու մորս հետ էի ապրում, մեր տանը մկներ հայտնվեցին,- պատմում էր միտրոպոլիտ Անտոնի Սուրոժսկին,- նրանք խմբերով վազվզում էին, իսկ մենք չգիտեինք, թե ինչպես ազատվենք նրանցից: Թակարդներ դնել չէինք ուզում, որովհետև խղճում էինք նրանց: Ու ես հիշեցի, որ խորհրդատետրում սրբերից մեկի հորդորը կա ուղղված վայրի կենդանիներին: Այնտեղ սկսվում է առյուծներից ու վագրերից և վերջանում փայտոջիլներով: Եվ ես որոշեցի փորձել: Նստեցի վառարանի դիմաց, .....
Ոմն եղբայր գնաց աբբա Օլիմպոսի մոտ` աբբա Գերասիմի վանք, որ սուրբ Հորդանանի մոտ է, և ասաց նրան. «Այսպիսի խորշակի ու մժեղների մեջ ինչպե՞ս ես ապրում, աբբա՛»: Եվ ծերն ասաց. «Նրա համար եմ հանդուրժում սրանց, որպեսզի այնտեղ հալումաշ չլինեմ չարչարանքներից»:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016
.....
Ուսուցչուհին դասարանին պատմում էր նավաբեկության ենթարկված նավի մասին. «…Նավի վրա մի ամուսնական զույգ կար, որին հաջողվեց փրկամակույկին հասնել, բայց, ցավոք, այնտեղ միայն մեկ տեղ կար: Հանկարծ ամուսինը մի կողմ հրեց կնոջը, և ինքը մտավ նավակի մեջ: Իսկ կինը մահվանից առաջ միայն մի բան ասաց:
Այստեղ ուսուցչուհին կանգ առավ: «Ի՞նչ եք կարծում,- հարցրեց նա,- ո՞րն էր կնոջ վերջին խոսքը»:
Աշակերտների մեծ մասն անմիջապես ասաց. «Ես ատում եմ քեզ» .....
Ծերերից մեկը Հովհաննես Պարսիկի մասին պատմեց, թե նա իր բարձրագույն առաքինության արդյունքում ընկավ պարզամիտ անմեղության մեջ: Երբ սա Եգիպտոսի Արաբիայում էր, մի անգամ մի եղբորից փոխ առավ մեկ դահեկան և կտավ գնեց, որպեսզի գործի: Եկավ մի եղբայր, աղաչեց նրան և ասաց. «Ինձ մի քիչ կտավ շնորհի՛ր, որ ինձ համար հանդերձ կարեմ»: Նա ուրախությամբ տվեց նրան: Մեկ ուրիշը դարձյալ աղաչեց նրան, որ իրեն կտավ տա՝ ղենջակ կարելու համար: Նրան էլ տվեց, ինչպես նաև .....
Մեկ այլ մենակյաց գետում տեսավ լողացող մի կնոջ և պառկեց նրա հետ, իսկ երբ վերադառնում էր իր խրճիթը, նրան շրջապատեցին դևերն ու ասացին. «Այդ ո՞ւր ես գնում. փրկության հույս չկա քեզ համար, գոնե մի՛ զրկիր քեզ այս աշխարհի վայելքներից և գնա՛ աշխարհ»: Եվ երբ ելավ գնալու, դարձյալ միտք արեց և ասաց. «Որտեղի՞ց եկաք, դիվակա՛ն խորհուրդներ, եկաք, որ նեղեք և հուսահատեցնե՞ք ինձ: Ի՞նչ մեղք եմ գործել, բնավ չեմ մեղանչել և չգիտեմ էլ, թե ինչ եք ասում»: Եվ .....
Մի գյուղում հայր ու որդի էին ապրում և զբաղվում հողագործությամբ: Հող էին մշակում, բանջարեղեն աճեցնում և վաճառում դրանք: Սովորաբար բերքն այնքան էլ առատ չէր լինում, բայց բավարար էր ապրուստի համար:
Մի անգամ ոստիկանները հայտնվեցին նրանց տանը, և որդուն գողության մեջ մեղադրելով՝ տարան իրենց հետ:
Վշտացած հայրը միայնակ մնաց և որդին շուտով նամակ ստացավ նրանից: Հայրը գրում էր, որ ո՛չ ուժ, ո՛չ էլ առողջություն ունի ապագա բերքն աճեցնելու համար: Եվ .....
Ծերը մեզ պատմեց հետևյալը. «Իմ վարդապետը սիրում էր հաճախակի գնալ անապատի խորքը և այնտեղ մնալ: Մի օր ես նրան հարցրի, թե. «Ինչո՞ւ ես այդպես փախչում անապատի խորքերը. չէ՞ որ ով մոտ է բնակվում աշխարհին, նա տեսնում է և՛ վիշտ, և՛ փորձություն, և զգուշանում է դրանցից, ուստի ավելի մեծ վարձ է ստանում Աստծուց»: Վարդապետն ինձ ասաց. «Հավատա՛ ինձ, որդյա՛կ, նույնիսկ եթե մարդ Մովսեսի չափին հասնի և գրեթե Աստծո որդի լինի՝ աշխարհից .....
Մի անգամ մկնիկն իր բնից տեսավ, որ տանտերերը թակարդ են գնել: Բակ վազելով շտապեց բոլորին զգուշացնել այդ մասին.
- Տանը թակարդ կա: Թակարդ կա տանը:
Իր ճուտիկներին փնտրող հավն ասաց.
- Ներիր, մկնի՛կ, հասկանում եմ, որ դա քեզ համար մեծ խնդիր է, բայց այն ինձ չի վերաբերում և չի անհանգստացնում:
Մկնիկը ոչխարի մոտ վազեց.
- Տանը թակարդ կա:
- Ներիր, մկնի՛կ, բայց ոչինչ անել չեմ կարող քեզ համար, միգուցե միայն աղոթել: Հանգիստ եղիր, դու իմ աղոթքներում ես:
Մկնիկը .....
Հարցրեց աբբա Մակարիոսն աբբա Արսենիոսին. «Արսենիո՛ս, ինչո՞ւ ես փախչում մեզանից»: Ծերը նրան ասաց. «Աստված գիտե, որ սիրում եմ ձեզ, սակայն չեմ կարող միաժամանակ և՛ Աստծո հետ լինել, և՛ մարդկանց: Այնտեղ` վերևում, հազարավորներն ու բյուրավորները մեկ կամք ունեն, բայց մարդիկ բազմադիմի կամքեր ստացան, ուստի չեմ կարող Աստծուց հեռանալ և լինել մարդկանց հետ»:
«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին .....
Մի անգամ ուսուցիչը, դասարան մտնելով, աշակերտներին հայտնեց, որ մի շատ բարդ առաջադրանք պետք է կատարեն և սկսեց բաժանել առաջադրանքով թերթիկները: Որքան մեծ էր աշակերտների զարմանքը, երբ մաքուր թերթիկի վրա միայն մի թանաքաբիծ տեսան: Ուսուցիչը հանձնարարեց մանրամասնորեն նկարագրել այն ամենն, ինչ կտեսնեն թերթիկին:
Աշակերտները երկար աշխատեցին տրված հանձնարարության վրա: Վերջում ուսուցիչը հավաքեց աշխատանքներն ու սկսեց բարձրաձայն ընթերցել: Բացարձակապես .....
