Գրքեր

Սուրբ Ավետարան

Սուրբ Ավետարանը Աստվածաշնչից՝ Նոր Կտակարանից այն մասն է, որ բովանդակում է իր մեջ Քրիստոսի երկրային կյանքը, խոսքերը և հրաշքները: Սուրբ Ավետարանը իր մեջ պարունակում է չորս Ավետարաններ գրված չորս ավետարանիչների՝ Սբ. Մատթեոսի, Սբ. Մարկոսի, Սբ. Ղուկասի և Սբ. Հովհաննեսի կողմից: Ինչպես նրանցից յուրաքանչյուրն առանձին, այնպես էլ չորսը միասին կոչվում են Ավետարան: Ժողովուրդը հաճախ Ավետարան է անվանում նաև Նոր Կտակարանը, և նույնիսկ ամբողջ Սուրբ Գիրքը:

Ավետարաններ I դարում շատ են եղել: Սակայն դրանցից ոչ բոլորն էին հավաստի: Ուստի Եկեղեցու հայրերը Սուրբ Հոգու առաջնորդությամբ ընտրեցին այն չորս գրքերը՝ Սբ. Մատթեոսի, Սբ. Մարկոսի, Սբ. Ղուկասի և Սբ. Հովհաննեսի Ավետարանները, որոնցով սկսվում է Աստվածաշունչ Մատյանի Նոր Կտակարանը:

Ավետարան բառը հունարեն ευαγγελιον-Էվանգելիոն բառի թարգմանությունն է, որ նշանակում է բարի լուր:

Խաչելության և Հարության միջոցով Հիսուս Քրիստոսի հաղթանակը չարի և մեղքի դեմ, ինչպես նաև Աստծո թագավորության հաստատումը, այն բարի լուրն էր, որ քարոզում էին Քրիստոսի աշակերտները: Այդ պատճառով էլ Քրիստոսի վարդապետությունը և առաքյալների քարոզությունը անվանվեց Ավետարան:

Ավետարանը և առհասարակ ամբողջ Աստվածաշունչը թարգմանվեց հայերեն 5-րդ դարում Սբ. Սահակ և Սբ. Մեսրոպ Մաշտոց թարգմանիչների կողմից: Թարգմանությունը այնքան գեղեցիկ էր, որ կոչվեց «Թարգմանությունների թագուհի»:

Եկեղեցում ընթերցելու համար օգտագործում են Ատյանի, Ճաշու, Յուղաբերից, Սեղանի և Անդաստանի Ավետարաններ:

Ճաշու Ավետարանը պարունակում է միայն ճաշու ժամերգության և Սբ. Պատարագի ընթացքում կարդացվող ավետարանական հատվածները՝ քաղված «Ճաշոց»-ից: Այն ունի «Տոնացույցի» կարգավորություն:

Ատյանի Ավետարանը պարունակում է չորս Ավետարաններն ամբողջությամբ, որոնք բաժանված են ըստ 50 օրվա ընթացքում կարդացվող հատվածների: Այս Ավետարանը միշտ դրված է լինում բեմի ատյանում: Հավատացյալներն այն համբուրում են եկեղեցի մտնելիս և արարողության ավարտին:

Յուղաբերից Ավետարանը պարունակում է չորս Ավետարաններից վերցված հատվածներ, որոնք ընթերցվում են Յուղաբերից կարգի ժամանակ: Այն բովանդակում է Հանգստյան, Բժշկության, Տաճարի, Խաչելության, Յուղաբերից, Անդաստանի, Քառասնօրյա գալստյան, Զատկի, Դռնբացեքի, Ոտնլվայի և այլ տոների ու արարողությունների ժամանակ կարդացվող ընթերցվածքներ: Դասավորված են ըստ ձայների, որոշ մասն էլ հավուր պատշաճի, արարողությունների ժամանակ ընթերցելու համար:

Յուղաբերից Ավետարաններն են.

1. Թաղման (ընթերցվում է Մեծ պահքի շրջանում),

2. Հարության (ընթերցվում է Հինանց շրջանում),

3. Թաղման ու Հարության (ընթերցվում է Հոգեգալստից մինչև Մեծ պահքն ընկած շրջանում):

Պաշտոնի Ավետարաններն են.

1. Տաճարի (ընթերցվում է կիրակի և տերունի մեծ տոներին),

2. Հանգստյան (ընթերցվում է լուր օրերին, երբ պետք է Սբ. Պատարագ մատուցվի),

3. Բժշկության (ընթերցվում է կիրակնօրյա առավոտյան ժամերգության ավարտին՝ «Մանկունք» շարականի փոխարեն, «Նորաստեղծեալ» երգից առաջ՝ ի բժշկություն ժողովրդի ախտերի:

Սեղանի Ավետարանը առանց հատուկ դասավորության է, նպատակը Սբ. Սեղանը զարդարելն է:

Անդաստանի Ավետարանը առանց հատուկ դասավորության է, փոքր չափի Ավետարան է՝ անդաստանի արարողության ժամանակ հոգևորականների ձեռքին օրհնելու համար:

Նշված բոլոր Ավետարանները ունեն մետաղյա կազմ՝ երկու կողմից տնօրինական պատկերներով՝ Սբ. Աստվածամայրը Մանկան հետ, Փրկչի Հարությունը, Խաչելություն, Սբ. Ծնունդ, Ավետում, Համբարձում և այլն, հաճախ առաջին երեսի անկյուններում՝ չորս ավետարանիչներ: Սեղանի Ավետարանն է, որ միայն մեկ երեսից է ունենում տնօրինական որևէ պատկեր, քանի որ նպատակը Սուրբ Սեղանը զարդարելն է:

Ավետարանները շապիկի վրա կրում են արծաթե զարդեր՝ սրբապատկեր կամ խաչ: Երբեմն ամբողջովին պատված են լինում արծաթե պահպանակով:

22.12.14
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․